Để xây dựng được một bài văn tự sự thì việc chọn ra những sự việc, chi tiết tiêu biểu là một trong những kĩ năng hết sức quan trọng trong chương trình Ngữ văn lớp 10. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng Thầy Phạm Hữu Cường (giáo viên môn Ngữ văn tại Hệ thống Giáo dục HOCMAI) đi tìm hiểu các bước Chọn sự việc, chi tiết tiêu biểu trong bài văn tự sự.
I. Khái niệm
1. Tự sư: Phương thức trình bày một chuỗi các sự việc, sự việc này dẫn đến sự việc kia, cuối cùng dẫn đến một kết thúc thể hiện một ý nghĩa nào đó.
2. Sự việc
- Là cái xảy ra được nhận thức rõ ràng, phân biệt với những cái xảy ra khác
- Được diễn tả bằng hành động, lời nói, cử chỉ của nhân vật trong quan hệ với nhân vật khác
- Sự việc tiêu biểu là những sự việc quan trọng góp phần hình thành câu chuyện
- Mỗi sự việc có thể có nhiều chi tiết
3. Chi tiết
- Là tiểu tiết của tác phẩm, mang sức chứa lớn về cảm xúc, tư tưởng
- Có thể là một lời nói, một cử chỉ, một hành động, một sự vật, một hình ảnh thiên nhiên
- Chi tiết đặc sắc tập trung thể hiện rõ nét sự việc tiêu biểu
4. Chọn sự viêc, chi tiết nhằm dẫn dắt câu chuyện, tô đậm đặc điểm, tính cách nhân vật. Để viết một bài văn tự sự cần chọn được các sự việc chi tiết tiêu biểu tập trung thể hiện chủ đề câu chuyện
II. Luyện tập cách chọn sự viêc, chi tiết (SGK)
=> Các bước chọn sự viêc, chi tiết
- Xác định đề tài, chủ đề của bài văn
- Dự kiến cốt truyện (gồm nhiều sự việc nối tiếp nhau)
- Triển khai các sự việc bằng một số chi tiết
Câu 1 (trang 64 SGK Ngữ văn lớp 10 tập 1)
Trả lời:
a, Ta không thể bỏ qua sự việc hòn đá xấu xí được xác đinh là rơi từ trên vũ trụ xuống vì chi tiết này đóng vai trò quan trọng để chuẩn bị cho sự việc ở phần kết đoạn. Người làng sẽ không nhận ra vẻ đẹp của hòn đá nếu không có chi tiết này. Nó vẫn cứ nằm đấy xấu xí và vô dụng mà thôi. Sự việc này đã làm thay đổi tiến trình của câu chuyện và tạo ra nội dung tư tưởng của bài văn.
b, Qua sự việc trên ta có thể rút ra bài học rằng: Cần cân nhắc kĩ càng khi lựa chọn sự việc và chi tiết tiêu biểu để kể chuyện hoặc để viết bài văn tự sự. Các sự việc chi tiết được chọn cần đảm bảo yêu cầu về sự quan trọng và nổi bật, góp phần dẫn dắt cốt truyện, tô đậm tính cách nhân vật và tạo ra sự hấp dẫn cho chủ đề bài văn.
Hi vọng với bài viết này sẽ giúp ích cho các em trong quá trình học tập.