Theo học thuyết tiến hóa hiện đại, các nhận tố tiến hóa bao gồm:
Chọn lọc tự nhiên giúp sàng lọc và làm tăng số lượng cá thể có kiểu hình thích nghi tồn tại sẵn trong quần thể. Bằng cách tích lũy các alen tham gia quy định kiểu hình thích nghi làm cho quần thể thích nghi hơn sẽ thay thế quần thể kém thích nghi.
Đột biến gen làm cho mỗi tính trạng của loài đều có phổ biến dị phong phú, đây là nguồn nguyên liệu sơ cấp cho quá trình tiến hóa.
Di nhập gen: Làm giảm sự sai khác di truyền giữa các quần thể, làm thay đổi tần số alen một cách ngẫu nhiên, vô hướng.
Các yếu tố ngẫu nhiên tạo nên sự thay đổi đột ngột về tần số alen, có thể làm giảm sự đa dạng di truyền và làm nghèo vốn gen.
Giao phối không ngẫu nhiên làm thay đổi thành phần kiểu gen: làm tăng tỉ lệ đồng hợp và giảm tỉ lệ dị hợp, gây ra