Soạn bài đọc thêm Bắt sấu rừng U Minh Hạ của Sơn Nam | Ngữ văn 12 tập 2. Với bản soạn văn này sẽ giúp các bạn chuẩn bị bài trước khi đến lớp một cách nhanh chóng và có thể nắm vững được nội dung bài học dễ dàng nhất.

Tham khảo thêm:

• Soạn bài Rừng Xà Nu
• Soạn bài Những đứa con trong gia đình

I. Tìm hiểu chung

1. Tác giả

–Sơn Nam tên khai sinh là Phạm Minh Tài sinh năm 1926 và mất năm 2008

–Ông sinh tại Đồng Thới- An Biên- tỉnh Kiên Giang

–Quá trình sáng tác của ông : chủ yếu là trong những năm kháng chiến chống thực dân Pháp

–Những tác phẩm tiêu biểu: Tây đầu đỏ, chim quyên xuống đất, hương rừng cà mau…

–Đặc điểm chính trong sáng tác của nhà văn Sơn Nam là thắm đượm tình thương yêu thiết tha quê hương đất nước, truyện li kì hấp dẫn nhân vật và ngôn ngữ mang đậm chất của nhân dân Nam Bộ.

2. Văn bản bắt sấu rừng U Minh

– Tác phẩm là một trong 18 truyện đặc sắc nhất của Hương rừng Cà Mau. Truyện viết về con người và thiên nhiên nơi rừng U Minh hạ

3. Tóm tắt bài đọc thêm Bắt sấu rừng U Minh Hạ

Nghe tin có ao cá sấu khủng khiếp ở ngọn rạch Cái Tàu, ông Năm Hên một người thợ già chuyên bắt cá sấu, liền tìm đến giúp dân làng. Tới nơi, ông bơi xuồng theo rạch mà hát bài ca rồi giải oan cho những linh hồn đã phải bỏ mạng nơi rừng xanh nước đỏ vì miếng cơm manh áo. Chiếc xuồng ba lá của ông chỉ vỏn vẹn là những lọn nhang trầm và một hũ rượu. Ông bắt cá sấu không phải vì tiền bạc hay phú quý mà để giúp dân và trả thù cho người anh trai đã bị cá sấu bắt ngày trước. Dân làng biết ông là một bậc kỳ tài nên đón tiếp rất thân mật và trịnh trọng. Buổi sáng Tư Hoạch – một người dân địa phương đã dẫn ông lên ao cá sấu và buổi chiều mang tin vui về cho dân làng cùng với 45 con cá sấu nối đuôi nhau theo thuyền. Tư Hoạch kể lại cách bắt cá sấu siêu phàm của ông Năm Hên, ai nấy đều nể  phục và tôn Năm Hên là “bậc thánh xứ này”.

II.Tìm hiểu chi tiết tác phẩm

1.Thiên nhiên và con người nơi rừng U Minh Hạ

– Về thiên nhiên

• Rừng U Minh Hạ là một địa danh có thật nằm ở phía nam thuộc tỉnh Cà Mau, nơi đây có rừng Tràm xanh biếc và cây cỏ hoang dại
• Thiên nhiên nơi đây không chỉ hoang sơ, xanh biếc mà nó còn ẩn chứa rất nhiều những mối nguy hiểm với con người. Đó chính là những con cá sấu với số lượng nhiều như mù u chín rụng.

-> Thiên nhiên thì rất đẹp nhưng cũng đầy nguy hiểm

–Con người rừng U Minh Hạ

• Họ là những con người cần cù lao động, mưu cao trí bền và  gan góc trước thiên nhiên hung dữ ấy, không những thế họ còn có sức sống mãnh liệt và sống rất có tình nghĩa
• Dẫu không phải là họ hàng ,dù không cùng chung máu mủ nhưng họ vẫn thương xót những con người mà đã trở thành miếng mồi ngon của những con hùm con sấu
• Họ vượt qua biết bao gian khổ với sức mạnh của ý chí và họ dám đi câu cá sấu bằng lưỡi câu sắt và con vịt
• Nhân vật ông Năm Hên trong truyện đã bắt cá sấu bằng tay không luôn
• Những chàng trai trẻ thì làm bẫy để bẫy hổ và săn heo rừng.

->  Có thể nói những con người nơi đây tuy nhỏ bé nhưng ý chí lại ngút ngàn không sợ nguy hiểm gan góc để đấu tranh cho sự sinh tồn của đồng loại. Họ là những người sống có  tình có nghĩa với những người xung quanh mình. Tóm lại họ là những người mang đến sức sống mới cho vùng đất hoang sơ Cà Mau này

2. Nhân vật ông Năm Hên trong truyện Bắt sấu rừng U Minh Hạ:

– Ông nổi tiếng là một người thợ già nhưng lại có tài bắt cá sấu rất giỏi, ông đã bắt sấu ở Kiên Giang và đặc biệt là ông bắt sấu chỉ  bằng tay không

– Ông tình nguyện bơi xuống để bắt sấu hộ nhân dân làng Khánh Lần trước hết là để trả thù cho nhân dân sau là để trả thù cho anh trai đã bị sấu ăn thịt

-> Có thể nói ông Năm Hên trong truyện hiện lên là một con người sống rất tình nghĩa

– Ông đi bắt sấu nhưng bắt không giống như những người khác. Ông không cần đông người mà chỉ cần một người chỉ đường cho ông tới, một bó nhang thơm và chỉ cần một hũ rượu. Nhang là để tưởng niệm những người đã bị sấu ăn thịt còn rượu chính là để giúp cho ông có khí thế hơn

– Cuộc bắt sấu rất tài tình của ông:

• Đầu tiên ông đào rãnh sau đó đốt lửa để dẫn dụ cá sấu lên bờ
• Chặn sấu lại và khóa miệng chúng bằng một khúc xốp làm cho hàm răng sắc nhọn của chúng bị cô lập không mở ra được
• Sau đó ông Năm Hên mạnh mẽ dùng mác khoét để lưng cá sấu để cắt gân đuôi trói hai chân sau và bắt chúng về. Như thế chúng vẫn có thể tự bơi mà ông không cần phải kéo mà chúng vẫn bị bắt về một cách rất dễ dàng

-> Như vậy qua đây ta thấy được rằng ông Năm Hên quả là một người anh hùng dũng cảm mưu trí và rất giàu kinh nghiệm. Cách bắt sấu của ông mặc dù mới nghe thì ai cũng nghĩ là không thể nào làm được nhưng lại hiệu quả một cách bất ngờ. Thế nhưng ông vẫn luôn rất khiêm tốn, ông bắt sấu để trừ hại cho nhân dân chứ không phải là để làm giàu

– Mọi chuyện xong xuôi ông Năm Hên lại ra đi miệng vẫn luôn luôn cất tiếng hát. Bài hát ấy gợi cho con người ta rất nhiều cảm nghĩ. Nó giống như là tiếng khóc nài nỉ như phẫn nộ bi ai để tưởng nhớ đến những người bị sấu ăn thịt

– Bài hát ấy cũng nói về cuộc sống mưu sinh của những người nhân sống gian khổ cùng với thiên nhiên khắc nghiệt.

III. Tổng kết

–Nội dung nói về những người dân Nam Bộ kiên trung bất khuất gan góc và  mạnh mẽ đấu chọi lại thiên nhiên để sống. Họ là những người sống rất  giàu tình thương

–Nghệ thuật: nghệ thuật kể chuyện rất đơn giản mà lại hấp dẫn, cảnh vật cũng như tính cách nhân vật được thể hiện bằng những nét vẽ đơn sơ mang sắc thái của người dân Nam Bộ. Ngôn ngữ Nam Bộ

Luyện tập: 

Hướng dẫn trả lời câu 1 ( trang 55 SGK Ngữ văn 12 tập 2)

– Đặc điểm nổi bật của thiên nhiên vùng U Minh Hạ: rất hoang sơ, trù phú nhưng cũng đầy những nguy hiểm, nhiều bất trắc:

• Có rất nhiều  kênh rạch, sông nước mênh mông, rừng tràm trải rộng khắp nơi.
• Nhiều những thú dữ như cọp, heo rừng, cá sấu…
• Cá sấu thì thường đi ngược sông vào giữa rừng tràm sinh sống, có người phát hiện cái ao sấu lớn ở ngọn rạch Cái Tàu và sấu “nhiều như trái mù u chín rụng”.

– Đặc điểm nổi bật của con người nơi U Minh Hạ:

• Họ là những người có sức sống mãnh liệt: bám trụ và gắn bó lâu đời với mảnh đất nhiều nguy hiểm và thử thách như rừng U Minh Hạ.
• Họ sống giàu tình cảm và rất ân tình ân nghĩa: ông Năm Hên vì anh bị sấu bắt mà đã quyết trả thù sau thành rành nghề bắt sấu; chi tiết các cụ già sụt sùi nhớ đến tổ tiên và bạn bè đã từng bỏ mạng chốn rừng sâu nước độc vì miếng cơm manh áo…
• Trí dũng, gan góc, can trường: “xóm này, thiếu gì những trai lực lưỡng từng gài bẫy cọp, săn heo rừng”; ông Năm Hên bắt sấu…

Hướng dẫn trả lời câu 2 (trang 55 SGK Ngữ văn 12 tập 2)

* Tính cách của ông Năm Hên:

– Ông là một người sống rất đơn giản, mộc mạc (thuyền ba lá vỏn vẹn chỉ có một lọn nhang trần và một hũ rượu).

– Với tính cách rất khiêm tốn (“tôi đây không tài giỏi gì hết, chẳng qua là biết mưu mẹo chút ít”);

– Có một tấm lòng nghĩa hiệp và ân tình (ban đầu bắt sấu để trả thù cho anh, sau đó bắt sấu để người mình thương không phải bỏ mạng chứ không phải vì tiền bạc “nghề bắt sấu có thể làm giàu được, ngặt vì tôi không mang thứ phú quới đó”); 

– Là một người bản lĩnh, thông minh và tài ba (bắt một lúc hơn bốn mươi con sấu ở rạch Cái tàu).

* Tài nghệ bắt sấu phi phàm của Nam Hên:

– Cách bắt sấu thông minh và bản lĩnh: ép sấu lên bờ bằng cách đốt đám sậy ở ao, dồn sấu vào con đường đã đào sẵn, khóa miệng sấu bằng khúc mốp, cắt gân đuôi cho sấu không tấn công được, dùng dây cóc kèn trói thúc hai chân sau, để hai chân trước cho sấu bơi theo xuồng về.

– Tài nghệ bắt sấu của ông được người dân ghi nhận, khâm phục và ca ngợi hết lời: “Diệu kế! Diệu kế, Thực là bậc thánh xứ này rồi… nuôi ổng cho tới già, ở xóm này”.

* Bài hát của ông Năm Hên gợi nhiều những ý nghĩa và suy nghĩ sâu xa:

– Bài hát trước hết bày tỏ sự thương tiếc, cảm thông và giải oan cho những linh hồn đã bỏ mạng nơi rừng xanh nước đỏ vì “manh áo chén cơm”.

– Bài hát gợi ra những hi sinh và những mất mát của người dân lao động để có thể bám trụ, gắn bó và khai khẩn vùng rừng U Minh Hạ hoang sơ, bất trắc.

Hướng dẫn trả lời câu 3 (Trang 55 SGK Ngữ văn 12 tập 2)

* Tính nghệ thuật đặc sắc của truyện:

– Nghệ thuật kể chuyện rất tự nhiên, lôi cuốn và sử dụng điểm nhìn của người trần thuật “giấu mặt”.

– Ngôn ngữ sống động, mang đậm hơi thở và màu sắc địa phương Nam Bộ.

Hướng dẫn trả lời câu 4 (trang 55 SGK Ngữ văn 12 tập 2)

Tác phẩm  Bắt sấu rừng U Minh Hạ đã đem đến cho người đọc những cảm giác khám phá đầy những say mê, lý thú, mở ra những điều đầy bí ẩn, độc đáo của thiên nhiên, con người nơi vùng cực nam của tổ quốc. Người dân cần cù, tài trí và rất yêu đời trong cuộc đấu tranh sinh tồn và mở mang, xây dựng quê hương và đất nước.

Ngoài ra, BUTBI đã tổng hợp một số tài liệu, văn mẫu bài tập học tốt môn Văn THPT, các bạn có thể tải về miễn phí TẠI ĐÂY. Chúc các bạn học tốt nhé!