Soạn bài Phát biểu tự do SGK ngữ văn 12 tập 2 hay nhất. Bài soạn dưới đây sẽ giúp các bạn học sinh nắm được một số yêu cầu và nguyên tắc về phát biểu tự do, biết vận dụng những kiến thức và kĩ năng đó vào công việc phát biểu tự do về một chủ đề mà các bạn cảm thấy có hứng thú.

Tham khảo thêm:

• Soạn bài Nhìn về vốn văn hóa dân tộc
• Soạn bài Phong cách ngôn ngữ hành chính

1. Giải đáp câu hỏi trong bài Phát biểu tự do

Câu 1 trang 163 sgk ngữ văn 12

Đề bài:  Nêu một số những ví dụ về tình huống phát biểu tự do.

*Trả lời:

Rất nhiều tình huống xảy ra ở trong cuộc sống buộc mỗi người phải tham gia phát biểu tự do ví dụ như: trong buổi họp lớp bất ngờ được mời phát biểu: được bạn bè hay người thân hỏi ý kiến về một vấn đề nào đó: được yêu cầu cho ý kiến trong một buổi nói chuyện…

Ví dụ :

–  Trong một buổi giao lưu: “Chát với 8X” của Đài truyền hình kỹ thuật số, khi được người dẫn chương trình gợi ý: “Trong chuyến đi Châu Âu vừa qua, kỷ niệm nào làm anh nhớ nhất?”, một khách mời (nghệ sĩ) đã phát biểu rằng: “Có rất nhiều kỉ niệm đáng nhớ trong chuyến đi ấy như: chụp ảnh lưu niệm với bạn bè, những buổi biểu diễn, gặp gỡ bà con Việt Kiều… Nhưng có lẽ kỉ niệm mà đáng nhớ nhất trong chuyến đi ấy, vâng, tôi nhớ ra rồi, đó là đêm diễn cho bà con Việt Kiều ta ở Paris…”. Và cứ thế, vị khách mời đã phát biểu một cách say sưa những cảm nhận của bản thân và đêm biểu diễn ấy: nhạc sĩ biểu diễn ra sao, bà con đã cảm động thế nào, những người nước ngoài mà có mặt hôm ấy đã phát biểu những gì,….

–  Một bạn học sinh, khi mà cô giáo nêu vấn đề: “Hãy phát biểu những hiểu biết của em về Thơ Mới Việt Nam trong giai đoạn 1930 – 1945”, đã giơ tay để xin phát biểu ý kiến: “Thưa cô, em chỉ xin phát biểu về mảng thơ tình thôi có được không ạ”. Được sự đồng ý của cô giáo, bạn học sinh ấy đã phát biểu rất say sưa và hào hứng (tuy có phần hơi lan man) về mảng thơ tình trong phong trào Thơ Mới: những nhà thơ có nhiều thơ tình, những bài thơ tình tiêu biểu và những cảm nhận về thơ tình…

–   Trong một buổi đại hội chi đoàn, mặc dù không được phân công tham luận nhưng ngay khi bạn A phát biểu về phong trào “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức của Hồ Chí Minh” xong thì bạn B đã phát biểu và đóng góp ý kiến rất hay, rất bổ ích và thậm chí còn hơn cả bài phát biểu chuẩn bị sẵn của bạn A.

Câu 2 trang 163 sgk ngữ văn 12

Đề bài:  Từ những ví dụ về tình huống phát biểu tự do đã tìm được phía trên, các bạn hãy cho biết, vì sao con người luôn có nhu cầu phát biểu tự do?

*Trả lời:

Con người luôn luôn có nhu cầu phát biểu tự do vì:

– Ai cũng muốn được nói lên những tâm tư, những nguyện vọng, những suy nghĩ của bản thân trước những sự vật và sự việc trong cuộc sống.

– Mặt khác, các phát biểu đó còn khẳng định “Cái tôi” của mỗi người, vì vậy phát biểu tự do chính là một hình thức để chúng ta tự khẳng định mình.

 Trả lời câu 3 trang 163 sgk ngữ văn 12 tập 2

Chọn đáp án a, b,c, e, g

Trả lời câu 4 trang 164 sgk ngữ văn 12 tập 2. 

a) Lựa chọn chủ đề là: nói chêm xen tiếng nước ngoài vào một cuộc trò chuyện tiếng Việt.

b) Vì đây là vấn đề gần đây đang gây ra rất nhiều tranh cãi.

c) Những ý chính khi đưa ra thảo luận là :

– Đây là một việc làm rất phổ biến của giới trẻ hiện nay.

– Tùy vào tính chất và đối tượng của cuộc trò chuyện mà việc làm này được cho là nên hay không nên. Ví dụ, giữa một cuộc trò chuyện bạn bè bình thường mà cả 2 đều hiểu, biết một ngoại ngữ thứ 2, thì việc chêm xen ngoại ngữ này vào cuộc trò chuyện là bình thường, không có gì đáng để lên án. Ngược lại, nếu trong một buổi phát biểu mang tính chất trang nghiêm, tôn trọng mà hành động như thế là điều không nên, cần phê phán, và lên án.

– Không nên nâng cao vấn đề khi tranh luận như là cho rằng việc làm này mất sự trong sáng tiếng Việt bởi xét cho cùng thì ngôn ngữ là công cụ để giao tiếp, nói sao cho đối phương cùng hiểu được đó mới là yêu cầu quan trọng nhất. Hơn nữa, ngôn ngữ thì luôn luôn phát triển cùng với sự phát triển của xã hội, việc mà quá bó hẹp định nghĩa thế nào là “sự trong sáng của tiếng Việt” cũng sẽ phần nào làm cản trở sự phát triển bình thường của ngôn ngữ.Một ngôn ngữ khi không được phát triển là ngôn ngữ chết.

d) Để thu hút được người nghe thì những yêu cầu quan trọng là:

– Cần có một nội dung hay, đây là yếu tố tiên quyết, không có nội dung thì mọi thứ hình thức khác cũng chỉ là phù phiếm.

– Một cách diễn đạt trôi chảy, biết nhấn, biết thả và biết biểu lộ cảm xúc đúng lúc.

– Biết dùng ngôn ngữ cơ thể.

2. Soạn bài Phát biểu tự do phần Luyện tập:

Hướng dẫn trả lời câu 1 trang 165 sgk ngữ văn 12 tập 2: 

Những lời phát biểu tự do đặc sắc đáng để học tập:

– Làm chủ được bản thân nếu không muốn người khác làm chủ mình

– “Thậm chí khi bạn không được hoàn hảo thì bạn vẫn là một phiên bản có giới hạn.” (R.M – BTS)

Hướng dẫn trả lời câu 2 trang 165 sgk ngữ văn 12 tập 2. 

–  Về nội dung: xem đã đúng vấn đề chưa? Đã thể hiện được hết ý kiến của mình chưa? Có đóng góp mới mẻ gì cho cuộc trao đổi hay không?

– Về mặt hình thức: Cách nói đã đúng mực chưa? Cử chỉ và tác phong thế nào? Cách trình bày có biểu cảm, có hấp dẫn không?…

Tham khảo bài phát biểu sau:

                                          MỘT LÍT NƯỚC MẮT – Kito Aya

 Có những điều tưởng chừng như giản dị ở trong cuộc sống con người, tuy nhiên mấy ai lại quan tâm, lại để ý đến. Có những ước mơ mới nhìn qua thôi cũng cảm thấy rất bình thường, nhưng có những người khao khát mãi cũng không thể với lấy được nó. Vì vậy, chúng ta hãy luôn luôn trân trọng những điều bình dị nhất ở ngay xung quanh chúng ta và hãy làm tất cả những việc có thể làm khi ta còn sống. Cách nhìn về cuộc sống của tôi đã thay đổi như thế từ khi tôi đọc cuốn sách này, tôi càng biết trân trọng cuộc sống cũng như đồng cảm và yêu quý,nâng niu cuốn sách” bảo bối” của tôi, đó là cuốn sách:” Một lít nước mắt”.Cuốn sách “Một lít nước mắt” quả là một câu chuyện cảm động và rất sâu lắng, dựa trên nhân vật có thật là cô bé Aya người Nhật Bản đã mắc phải một căn bệnh nan y thoái hóa tiểu não khi cô bé mới vừa tròn mười lăm tuổi nhưng có một nghị lực sống rất phi thường. Nhan đề của cuốn sách thật giàu hình ảnh và ý nghĩa nhưng phải chăng đó là một cách nói thậm xưng, nói quá. Không đâu, bởi khi đọc cuốn sách này xong, tôi lại nghĩ, một lít nước mắt thì vẫn chưa đủ đâu, vẫn còn quá ít bởi lẽ câu chuyện này đã làm cảm động và rung cảm đến hàng triệu trái tim của người đọc, khiến hàng triệu những giọt nước mắt rơi, muôn đời chưa ráo. Cuốn sách được xuất bản dựa trên cuốn nhật ký của Aya với câu chuyện mười năm chống chọi với cái chết thật phi thường và ở độ tuổi hai mươi lăm, đó là cái tuổi đẹp nhất đời người, cô đã gác bút nghìn thu, gác mọi ước mơ,mọi hoài niệm và hy vọng về một tương lai tốt đẹp. Cô gái xinh đẹp ấy đã ra đi mãi mãi vì cơn bạo bệnh khi tuổi đời còn quá ngắn ngủi hai mươi lăm năm với những dự định của cuộc sống còn nhiều dang dở. Và ước mơ lớn nhất của cô ngay lúc này đó chính là:” Liệu con có thể kết hôn được không?”. Cô luôn khao khát được có tình yêu và hạnh phúc. Cô cần có một hạnh phúc giống như bao người, thật sự rất cần… Ước mơ chưa thể thực hiện mà đã ra đi mãi mãi, một ước mơ, một niềm khát khao cháy bỏng làm nhức nhói tâm can của người đọc.

     “Con người ta ai cũng mang nặng những ưu phiền

  Hễ nhớ về quá khứ là nước mắt tuôn rơi

  Còn hiện thực quá phũ phàng và tàn nhẫn

  Mơ ước nhỏ nhoi không cách nào thực hiện

  Nghĩ đến tương lai lại sụt sùi nước mắt”.

 Cuốn sách này chỉ có thể tái hiện được một phần nào đó nỗi đau của cô bé nhưng nó đã làm tôi xót xa khôn xiết. Khi bị bệnh, việc ăn uống trở nên khó khăn, tay chân không thể cử động như những người bình thường và tình yêu đến với cô rồi cũng xa cô khi biết cô mắc bệnh, bạn bè ai cũng xa lánh vì sợ bị làm phiền, khi cận kề của cái chết, mặt cô trở nên xấu xí và biến dạng. Nhưng nghị lực sống phi thường đã không để cô có thể gục ngã mà buộc cô phải tiếp tục sống. Bởi trong tận cùng của những sự phũ phàng, tuyệt vọng, cô vẫn còn có cha mẹ yêu thương bằng cả tấm lòng và có cả Asou một người bạn thân luôn ở bên cạnh cô, động viên, an ủi và khóc cùng cô trong những lúc khó khăn nhất. Cũng chính những tình yêu thương đó đã tiếp thêm nghị lực để cô có thể tiếp tục sống thêm mười năm nữa.Các bạn biết không, cách nhìn nhận về cuộc sống của Aya rất khác biệt. Bên cạnh những nghị lực phi thường, cô còn có cảm nhận khá sâu sắc về cuộc sống bên ngoài:” Mình muốn trở thành không khí”. Cô ấy ước ao mình có được một cuộc sống nhẹ nhàng êm dịu như bao người và muốn cho mọi người biết đến sự tồn tại của cô trên cuộc đời này. Có lẽ căn bệnh nghiệt ngã ấy đã khiến cho cô có cái nhìn sâu sắc hơn với thế giới, với những gì đang diễn ra xung quanh cô, tuy đơn sơ nhưng lại gần gũi, cần thiết trong cuộc sống hằng ngày. Và chính lúc này đây, cô đã cảm nhận được tình cảm mà gia đình dành cho mình, thiêng liêng và cao cả biết nhường nào.

 “Ở nơi đó, có lẽ tôi sẽ không còn nước mắt nữa”, ở cái thế giới hiện tại cô đã khóc thật nhiều nhưng tâm hồn cô vẫn luôn tiềm tàng một sức sống mãnh liệt, cô luôn ước mong thi đậu vào trường Đại học nổi tiếng ở Nhật Bản. Nhưng có lẽ mong ước ấy mãi mãi không thể thực hiện được bởi giờ cô đã đi đến một thế giới khác, một thế giới mà không còn nước mắt nữa,không còn đau khổ nữa. Trước khi ra đi, cô đã có một ước nguyện:” con muốn mình được nằm giữa một rừng hoa, ba..mẹ..đừng quên con nhé”. Đúng như thế, vào cái ngày cô ra đi, tất cả mọi người biết được câu chuyện trong cuốn nhật ký của cô, ai nấy đều xúc động, thương tiếc đến chia buồn. Trên tay của mỗi người đều cầm một bó hoa tạo thành một rừng hoa xung quanh cô Aya đầy nghị lực phi thường.Những đóa hoa hướng dương mà cô đã viết trong những năm tháng cuối đời:” Con biết cha mẹ luôn cầu mong một điều kì diệu sẽ đến với con. Nhưng nếu điều kì diệu đó không xảy ra, mong cha mẹ cũng đừng đau buồn..” Và một câu nói mà làm nghẹn ngào tâm hồn người đọc:” Tại sao lại là con chứ ?” Có ai đọc những dòng chữ này mà không đau lòng? Phải chăng tất cả là do số phận như Nguyễn Du từng nói:

“Ngẫm hay muôn sự tại trời

Trời kia đã bắt thì người phải theo

Bắt phong trần, phải phong trần

Cho thanh cao mới được phần thanh cao”

 Đây là một cuốn sách đáng để chúng ta đọc và ngẫm nghĩ, tái hiện lại một câu chuyện thấm đẫm tính nhân văn và nghị lực sống phi thường. Đọc “ Một lít nước mắt “ để ta thêm trân trọng từng giây, từng phút của cuộc đời này. Cuộc sống của tôi diễn ra vẫn bình thường như bao ngày và tôi vẫn cảm nhận được ánh nắng mặt trời, cát, gió, không khí. Nhưng chỉ khác là từ khi tôi đọc cuốn sách ấy, tôi càng thêm trân trọng những điều giản dị ấy mà trước đây tôi đã chẳng để ý đến. Và tôi cảm ơn cuốn sách yêu dấu này đã giúp tôi nhận ra và thêm trân trọng những khoảnh khắc đẹp ở trong cuộc đời khi còn có thể.

Ngoài ra, Butbi chúng tôi đã tổng hợp một số tài liệu, văn mẫu, đề bài tập học tốt môn Văn THPT, các bạn có thể tải về miễn phí TẠI ĐÂY. Chúc các bạn thi tốt nhé!