Nhiều bạn học sinh cuối cấp hiện đang trong giai đoạn ôn thi đánh giá năng lực (đgnl) hay ôn thi tốt nghiệp THPT 2023 môn Ngữ Văn đang học, ôn luyện kiến thức các tác phẩm văn học 12 bằng phương pháp học thuộc, phương pháp này thường đem lại kết quả không cao và rất dễ bị quên ý, thiếu ý. Chính vì vậy, butbi sẽ hướng dẫn cách phân tích một tác phẩm văn học một cách hoàn chỉnh và đủ ý giúp các bạn có thể học và ôn thi ngữ văn tốt nghiệp THPT 2023 một cách đơn giản, nhanh chóng, hiệu quả nhất.

Tham khảo thêm:

• Soạn văn 12 chi tiết

A. Hướng dẫn cách phân tích tác phẩm văn học

Dưới đây là các “bí kíp hay” được chia sẻ từ các anh/chị đi trước đã đúc kết được sau quá trình học cùng với những chia sẻ từ các bạn chuyên ban D, C.

1. Cần phải xác định được chính xác tác phẩm văn học là gì ?

Tác phẩm này thuộc vào thể loại văn học nào: truyện, thơ,  kịch, ký v.v… hoặc là 1 bài thơ, tập thơ, truyện ngắn, tiểu thuyết, ký, kịch. Cần lưu ý mỗi tác phẩm đều sẽ có những nét đặc trưng của riêng của mình và bạn đừng lẫn lộn những nét đặc trưng của từng tác phẩm với nhau.

2. Hiểu rõ được việc phân tích tác phẩm văn học làm gì ?

Phân tích tác phẩm văn học các bạn hãy hiểu là tìm hiểu, nhận xét đánh giá nội dung tác phẩm ấy về 2 phương diện nghệ thuật và nội dung trong MQH (mối quan hệ) giữa tác phẩm và tác giả cùng với đó chính là hoàn cảnh ra đời của tác phẩm ntn (như thế nào)?

Trong trường hợp các bạn đang phân tích tác phẩm văn tự sự thì ta có phương án an toàn nhất đó là phân tích nghệ thuật riêng và phân tích nội dụng riêng.

Đối với tác phẩm là trữ tình thì hãy cố gắng phân tích về nghệ thuật để sáng tỏ nội dung.

Tại sao với mỗi thể loại tác phẩm khác nhau tương ứng những cách phân tích khác nhau như vậy? Vì đối với tác phẩm tự sự ta thấy được tình cảm, tư tưởng của tác giả được thể hiện rất rõ nhất ở hàng động, tính cách và lời nói của nhân vật. Còn đối với tác phẩm trữ tình về tư tưởng tình cảm của tác giả sẽ được thể hiện thông qua ngôn ngữ, những phương pháp nghệ thuật được áp dụng trong tác phẩm.

3. Các bước phân tích tác phẩm văn học

Mô hình chung khi tiến hành phân tích 1 tác phẩm văn học sẽ gồm có 3 bước chính: Khái quát – Phân tích và Tổng hợp.

a) Khái quát: Đưa ra được nhận xét tổng quát về tác phẩm văn học cần phân tích. Phải nêu ra đại ý của tác phẩm trước khi tiến hành phân tích . (Nếu trong trường hợp ta phân tích đoạn thơ, khổ thơ thì vẫn có thể thực hiện theo phương pháp này nhưng chỉ áp dụng ở trên đoạn thơ và khổ thơ đó)

b) Sau khi phân tích tổng quát: bạn bắt đầu đi vào nội dung từng phần, từng mặt, từng ý ở trong tác phẩm trên cả hai phương diện nội dung – nghệ thuật.

c) Tổng hợp lại nội dung dựa trên cơ sở đã phân tích.

d) Chú ý :

– Nếu là tác phẩm tự sự thì các bạn cần lưu ý đặc biệt về cốt truyện và nhân vật.

– Nếu là tác phẩm trữ tình thì cần chú ý đến từ ngữ, hình ảnh, nhịp điệu và biện pháp tu từ.

– Trong 1 đoạn thơ, bài thơ các bạn hãy lưu ý rằng không phải lúc nào tác giả cũng sẽ sử dụng hết tất cả các biện pháp nghệ thuật mà chỉ chú ý tập trung vào nội dung những ý chính cần trình bày.

4. Tìm hiểu chi tiết nội dung, câu hỏi trong đề

Có nghĩa là bạn cần phải xác định được chính xác yêu cầu đề bài đưa ra là gì

– Về thể loại tác phẩm: bài viết được viết theo kiểu nào, đơn thuần hay tổng hợp .
– Về nguồn gốc của tác phẩm: tác phẩm ra đời ở trong hoàn cảnh nào? Có những đặc điểm gì đặc biệt về nguồn gốc của tác phẩm này hay không?
– Nội dung khái quát trong đề là gì? Tác phẩm tập trung chính vào những khía cạnh nào? (miêu tả về con người, cảnh vật, thiên nhiên hay là sử dụng hình ảnh của thiên nhiên để miêu tả hình ảnh của chính nhân vật)
– Đọc kỹ đề bài, cần đọc nhiều lần để hiểu kỹ câu hỏi trong đề từ đó đưa ra được dàn ý hợp lý và sát nhất với câu hỏi đề bài. Điều này sẽ giúp cho các bạn tránh khỏi việc thiếu ý hay sai đề bài,….

Trên đây là 1 vài chia sẻ Hướng dẫn cách phân tích tác phẩm văn học giúp các bạn hoàn toàn có thể áp dụng được ở trong bất cứ tác phẩm nào để học tốt môn Ngữ văn 12. Hy vọng bài viết này sẽ giúp các bạn ôn thi tốt nghiệp THPT cũng như giúp các bạn trong quá trình ôn luyện kiến thức môn văn cho kỳ thi đánh giá năng lực một cách hiệu quả.