Hướng dẫn soạn bài : Viết bài làm văn số 1 – Nghị luận xã hội hay nhất – Hướng dẫn lập dàn ý và các bài tham khảo chi tiết nhất về các đề có trong sách giáo khoa ngữ văn 12-tập 1

Tham khảo thêm: 

• Soạn bài giữ gìn sự trong sáng của tiếng việt
• Soạn bài Nguyễn Đình Chiểu ngôi sao sáng trong văn nghệ của dân tộc
• Soạn văn 12 ngắn nhất

A. Hướng dẫn chung

Xác định cách thức tiến hành làm bài:

1. Các thao tác lập luận cần sử dụng khi làm bài văn nghị luận xã hội

Kết hợp giữa các thao tác giải thích chứng minh, phân tích, bác bỏ và bình luận

2. Những dẫn chứng nghị luận xã hội

Chủ yếu dùng dẫn chứng thực tế với cuộc sống. Cũng có thể dẫn dắt từ một số bài thơ văn đế bài viết có thể thêm phần sinh động nhưng điều gì cũng cần vừa mức, tránh lan man lạc sang nghị luận văn học

3. Phương thức diễn đạt cần chính xác mạch lạc

Các bạn có thể sử dụng một số những yếu tố biểu cảm nhất là ở phần liên hệ bản thân và trình bày những suy nghĩ riêng của bản thân

B. Một số đề tài và các bài tham khảo

Giải đề số 1 – trang 35 – SGK – ngữ văn 12 – tập 1

“Tình thương là hạnh phúc của mỗi con người”

Dưới đây là dàn ý bài phân tích nghị luận xã hội về một tư tưởng đạo lí do butbi.hocmai biên soạn để các bạn tham khảo.

1. Dàn ý nghị luận xã hội tư tưởng đạo lí

Mở bài: Trong cuộc sống của mỗi chúng ta nếu không có tình thương thì cuộc sống chỉ là 1 màu xám ngắt và thật sự rất buồn tẻ. Vì thế tình thương sẽ làm cho cuộc sống của chúng ta tràn ngập tiếng cười, đầy những niềm vui và hạnh phúc. Có thể nói rằng “tình thương là hạnh phúc của con người”.

Thân bài:

a. Đầu tiên giải thích vấn đề: 

– Tình thương là một thứ tình cảm gắn bó giữa người với người, giữa con người với quê hương, đất nước … Tình thương là cơ sở tạo nên những vẻ đẹp riêng của xã hội.

– Hạnh phúc thật ra chính là sự sung sướng, toại nguyện. Hạnh phúc chỉ được tìm thấy trong tình yêu thương và khi mỗi chúng ta biết yêu thương lẫn nhau.

b. Những biểu hiện tiêu biểu nhất của tình yêu thương có thể kể đến: 

– Chính bản thân mình phải biết yêu quê hương, đất nước của mình.

– Bản chất của mỗi chúng ta phải thương người “như thể thương thân”.

–  Có tình thương gia đình.

–  Ý nghĩa của những hành động thể hiện tình yêu thương: nâng đỡ con người khỏi những đau khổ, tuyệt vọng và động viên mọi người trong cuộc sống.

–  Đối với thế hệ trẻ, tại sao lại cần tình yêu thương hơn hết mọi thứ?

c. Bài học được rút ra cho chính bản thân.

– Mỗi chúng ta phải biết đấu tranh để bảo vệ đất nước, quê hương của mình.

– Phải biết chia sẻ, cảm thông, giúp đỡ mọi người trong cuộc sống.

– Phải biết đỡ đần, gánh vác những công việc có thể làm trong gia đình giúp cha mẹ.

Kết bài: Khẳng định bài học được rút ra từ vấn đề đã nghị luận

Tình yêu thương là một sức mạnh vĩ đại nhất, nó sẽ luôn luôn là một niềm hạnh phúc quý giá của mỗi con người. Các bạn hãy cho đi một tình thương, để nhận lại một tấm lòng, đó chính là hạnh phúc. Cuộc sống sẽ trở nên đẹp hơn mọi thứ khi con người sống với nhau bằng tấm lòng chân thành .

2. Bài giải chi tiết nghị luận xã hội về tư tưởng đạo lí “Tình thương là hạnh phúc của mỗi con người”

 Mỗi con người sinh ra ở trên thế gian này đã là một niềm hạnh phúc to lớn. Nhưng sinh ra mà để sống trong một cuộc sống vô nghĩa thì cái diễm phúc lớn lao kia lại bất giác trở thành một thứ bi kịch chua xót. Ý nghĩa của cuộc sống – điều làm nên một niềm hạnh phúc thực sự, để hạnh phúc tồn tại lâu bền nhất lại chỉ vang lên nhịp đập của nó khi được nuôi dưỡng bởi suối nguồn của tình yêu thương. Dường như quy luật ấy đã trở thành chân lý của cuộc sống. Cũng bởi lẽ đó , đã có những ý kiến cho rằng: “Tình yêu thương là hạnh phúc của mỗi con người”. Khi còn ở lứa tuổi thiếu niên, dường như mọi người trong chúng ta thường nhìn nhận khái niệm hạnh phúc một cách rất đơn giản là những điều mà mình mong muốn. Khi bước vào cuộc sống, lúc đó bạn thật sự đã đặt chân lên cuộc hành trình tự khẳng định chính mình, đi tìm kiếm những giá trị cuộc sống và ý nghĩa của bản thân, bạn sẽ nhận ra một điều rằng “Tình Thương chính Là Hạnh Phúc của Con Người”. Đó cũng chính là một chân lý vĩnh hằng của cuộc sống chúng ta. 

 Dù mơ hồ hay rõ ràng,thì bất cứ ai cũng có thể nhận ra rằng tình thương là những tình cảm đẹp đẽ và nồng nhiệt nhất của con người, nó gắn kết những trái tim có sự đồng cảm. Nó cũng có thể là tình cảm lứa đôi hay tình cảm gia đình, bạn bè và cao cả hơn hết là tình người nói chung. Đó có thể là những tình cảm giản dị nhất, gần gũi nhất từ sự quan tâm, chăm sóc lẫn nhau trong cuộc sống thường ngày đến những tình cảm lớn lao hơn mang tính giai cấp, cộng đồng. Tình thương – đó chính là tấm lòng yêu thương chân thành và trong sáng – là thứ tình cảm chỉ trao đi mà không nghĩ đến việc cần nhận lại, không vụ lợi,không toan tính. Đến đây ta có thể nói, tình thương là một thứ tình cảm đẹp đẽ luôn luôn tồn tại trong bản chất của mỗi con người. Và kết quả của sự yêu thương đó là sự thỏa mãn của con tim – cái được gọi là niềm hạnh phúc vô bờ bến .

Vậy hạnh phúc là gì ?

Từ bao đời nay, con người luôn luôn khao khát sự yêu thương, luôn kiếm tìm hạnh phúc. Người ta có thể cảm nhận được hạnh phúc nhưng để diễn tả nó một cách rõ ràng nhất thì cũng không phải là một điều dễ dàng. Chỉ có thể nói hạnh phúc như là một trạng thái sung sướng vì chúng ta cảm thấy thỏa mãn với ý nguyện. Nhưng đó không chỉ đơn thuần là ước muốn về vật chất hay sự thành công, mà nó là cả một tổng thể bao gồm tất cả những khái niệm hết sức trừu tượng, nhưng cũng thật đơn giản biết bao.Đôi khi, hạnh phúc chỉ đơn giản được hiểu là giọt nước mắt nóng hổi của mẹ và tiếng cười ấm áp của người cha khi nhìn đứa con yêu quý của mình ra đời khỏe mạnh. Hạnh phúc đôi khi cũng chỉ đơn giản là niềm xúc động khi bản thân nhận được sự giúp đỡ hay một lời chia sẻ chân thành của người khác. Đối với nhiều người thì hạnh phúc bắt đầu từ những điều đơn giản nhất, khi mỗi sớm mai thức dậy, thấy mình sống có ích trên cõi đời. 

Cảm ơn đời mỗi sớm mai thức dậy 

 Ta có những ngày nữa để yêu thương

( trích :Trịnh công Sơn) 

Hạnh phúc đôi khi nó chỉ đơn giản và bình dị như thế thôi. 

Sự thật là có một mối liên hệ mật thiết mà không thể tách rời giữa hạnh phúc và tình yêu thương. Con người không thể sống hạnh phúc khi mà không có tình thương.

Tình thương nó mang lại hạnh phúc cho người nhận nó, giúp họ có thêm những động lực để vượt qua tất cả những thử thách, khó khăn; là động lực giúp họ ngày càng hoàn thiện bản thân hơn. Trong “Những người khốn khổ” của V.Huy-gô , triết lý về tình thương của nhân vật Giăng-Van-Giăng đã có ý nghĩa rất lớn lao,thay đổi số phận và giáo hóa con người. Giăng-Van-Giăng đã thay lời Huy-gô để nói lên một triết lý rằng : “Trong đời chỉ có một điều, đó  là tình yêu thương nhau”. 

 Không chỉ với người nhận, sự trao đi tình yêu thương cũng là điều mang lại hạnh phúc. Khi các bạn giúp đỡ một bà cụ đi qua đường thì các bạn sẽ cảm thấy thế nào? Câu trả lời nó nằm ngay ở trong tim bạn. Có phải bạn đang rất vui…?!?. Điều đó có nghĩa là bạn đang hạnh phúc đấy. Trao đi yêu thương một cách hết sức tự nhiên, chúng ta sẽ nhận lại những hạnh phúc xứng đáng. Bởi: những khổ đau được san sẻ sẽ vơi nửa, còn hạnh phúc khi được san sẻ sẽ nhân đôi. Thomas Merton đã từng nhận xét rằng: “Nếu chúng ta chỉ biết đi tìm hạnh phúc cho riêng bản thân mình thì có thể chúng ta sẽ chẳng bao giờ tìm thấy được hạnh phúc. Hạnh phúc đích thực chính là biết sống vì người khác – một tình yêu không vị kỉ, không đòi hỏi phải được đền đáp’’. 

Đúng vậy, được yêu thương là một hạnh phúc, nhưng khi biết yêu thương người khác còn là một hạnh phúc lớn hơn rất nhiều . 

Tình thương mang lại hạnh phúc cho mỗi người. Đó chính là một trong những lý do tại sao mỗi người, đặc biệt là thế hệ trẻ chúng ta ngày nay phải biết rèn luyện bản thân, để tạo nên niềm hạnh phúc cho bản thân, cho gia đình và xã hội. “Cái đẹp cứu vớt thế giới” ( trích: Đốtx-tôi-ép-xki). Tình thương chính là nét đẹp tiềm ẩn sức mạnh vĩ đại, là niềm hạnh phúc quý giá của mỗi người chúng tai. Cần phải biết trân trọng những gì ta đang có, phải biết yêu thương và san sẻ để cuộc sống của chúng ta trở nên có ý nghĩa hơn. 

Ngày nào ta còn sống,nghĩa là ta còn có cơ hội để cảm nhận hạnh phúc của cuộc đời. Một câu ngạn ngữ của Scotland đã nói rằng: “Hãy sống thật hạnh phúc khi bạn còn đang sống – bởi vì mỗi chúng ta chỉ sống một lần duy nhất mà thôi!”. Thế còn các bạn thì sao? Tôi thì thế nào? Liệu chúng ta có biết nhận ra những điều tương tự hay không? Mỗi ngày chúng ta đều có 24 giờ để sống, để yêu thương, để phát hiện  ra những điều tuyệt vời nhất ở trong cuộc sống này. Vì thế hãy cho đi tình thương để có thể cảm nhận cuộc sống một cách đầy đủ và có ý nghĩa nhất.

Giải đề số 2 – trang 35 – SGK – ngữ văn 12 – tập 1

“Mọi phẩm chất của đức hạnh là ở trong hành động”. Ý kiến trên của M.Xi-xê-rông (nhà triết học La Mã thời cổ đại) gợi cho các bạn những suy nghĩ gì về việc tu dưỡng và học tập của bản thân.

Dưới đây là dàn ý cho bài phân tích đoạn văn nghị luận xã hội do các butbi.hocmai tổng hợp, biên soạn. Cùng tham khảo nhé!

1. Dàn ý đoạn văn nghị luận xã hội

a. Mở bài: Nêu vấn đề cần nghị luận: Tất cả những phẩm chất của đức hạnh đều được chúng ta thể hiện thông qua nhận thức, quan điểm và những hành vi của con người trong đời sống thực tiễn.

b. Thân bài:

–  Giải thích rõ thế nào là phẩm chất đức hạnh?

–  Phải giải thích thế nào là hành động?

–  Nói rằng “mọi phẩm chất của đức hạnh là ở trong hành động” được hiểu là nói đến mọi phẩm chất của đức hạnh đều được thể hiện thông qua nhận thức, những quan điểm và hành vi của người đó trong thực tiễn chứ không bao giờ và không khi nào lại thể hiện qua những lời nói suông ở trong cuộc sống .

– Do đó một người tốt thì phải có những hành động tốt.

– Một người mà chưa có hành động tốt thậm chí là có lỗi nhưng đã xác định những tư tưởng, những nhận thức đúng đắn và chú ý để làm được như mình nghĩ thì hẳn là một người có đức hạnh rất đáng trân trọng .

–  Liên hệ đến thế hệ thanh thiếu niên ngày nay và ngay chính bản thân mình.

c. Kết bài: Bài học được rút ra cho bản thân từ vấn đề đã nghị luận

2. Bài giải chi tiết phân tích đoạn văn nghị luận xã hội

Những phẩm chất cao quý trong ở tâm hồn của mỗi con người luôn là một mục tiêu mà chúng ta luôn hướng tới. Đó chính là đức hạnh. Những phẩm chất đó tô điểm thêm cho tâm hồn của chúng ta, giúp chúng ta luôn luôn hoàn thiện bản thân mình.

Muốn được như thế, mỗi chúng ta cần phải thể hiện qua hành động cụ thể, qua những hành vi cử chỉ hằng ngày của chúng ta. Và vì thế, “Mọi phẩm chất của đức hạnh chính là ở trong hành động”.

Vậy đức hạnh được hiểu là gì? Đức hạnh là tất cả những gì cao quý nhất, trong sáng nhất trong tâm hồn của mỗi con người chúng ta. Hành động là gì? Hành động là những gì chúng ta biểu hiện ra bên ngoài, qua đó thể hiện được những tính cách của mỗi người chúng ta. Những phẩm chất và hành động của mỗi người là khác nhau, do đó tạo nên sự khác biệt trong tính cách của mỗi thành phần trong xã hội. 

Vậy chúng ta cần phải làm gì để có được những phẩm chất cao quý thứ mà chúng ta gọi là đức hạnh? Thật ra, đức hạnh là một điều không quá khó để có thể vươn tới. Nó không quá cao siêu, nó chỉ là những gì nhỏ nhất đủ để đánh giá một con người. Ví dụ như giúp một bà cụ đi qua đường, tìm mẹ cho một em nhỏ bị lạc, hay đơn thuần chỉ là một nụ cười thật tươi khi ta gặp một người quen trên đường, tất cả những thứ đó đã góp phần xây dựng và hoàn thiện nhân cách của mỗi con người chúng ta. Như thế, cuộc sống sẽ dễ dàng hơn với tất cả mọi người, từ đó làm cho quan hệ giữa người với người càng trở nên tốt đẹp và góp phần biến xã hội chúng ta trở thành một nơi “tốt hơn cho mọi người và cho cả chính tôi”. 

Đức hạnh chỉ đơn giản là không cầu kỳ, phức tạp để đạt được. Nhưng chúng ta không nên tự làm đơn giản nó đi. Chúng ta đừng chỉ nghĩ mà không làm rồi sau đó tự nhủ bản thân rằng: “những gì mình làm đã là tốt nhất rồi”. Suy nghĩ luôn luôn phải đi đôi với hành động, và những phẩm chất đó cũng cần những hành động để thể hiện chúng ta. Bây giờ, hãy mở lòng mình ra với thế giới bên ngoài, nhìn mọi thứ xung quanh và hãy bắt đầu hành động. Không khó để chúng ta có thể xây dựng đức hạnh .

Bây giờ, chúng ta là thế hệ thanh niên, là thế hệ tương lai của xã hội sau này. Hãy bắt đầu tìm kiếm và xây dựng một hình ảnh, một tính cách bằng những hành động của chúng ta, bắt đầu từ những hành vi nhỏ nhất, để xã hội ngày càng tươi đẹp hơn. “Cho tất cả bạn và cho cả chính tôi”. Và hãy luôn nhớ một điều rằng, “mọi phẩm chất của đức hạnh chính là ở trong hành động”.

Giải đề số 3 – trang 35 – SGK – ngữ văn 12 – tập 1

Hãy phát biểu ý kiến của các bạn về mục đích của việc học tập do UNESCO đề xướng: “Học để biết, học để làm, học để chung sống, học để tự khẳng định chính mình”.

* Gợi ý: 

Cần phải xác định thể loại của bài viết: nghị luận xã hội – bàn về một tư tưởng, đạo lí

Tham khảo các ý chính dưới đây cho nội dung mà bài trình bày:

– Giải thích vấn đề: học được hiểu là gì, quan điểm của xã hội đối với việc học từ xưa đến nay như thế nào?

– Làm sáng tỏ tất cả các nội dung của ý kiến:

• Học để biết: Học để tìm hiểu, tìm tòi, để có được tri thức, để khám phá và giải thích các hiện tượng tự nhiên
• Học để làm: học để ứng dụng những kiến thức đã được học vào quá trình lao động, để có thể áp dụng vào trong cuộc sống, để có thể có thể lao động tốt hơn, học để có nghề, tạo ra của cải vật chất cho bản thân mình và cho xã hội.
• Học để chung sống: Học để giao tiếp ứng xử. Học những điều hay lẽ phải, học những việc làm đúng, những chuẩn mực đạo đức và pháp luật để có thể trở thành một công dân gương mẫu.
• Học để tự khẳng định chính mình: Học để chứng minh rằng mình là bản thân mình chính là người có năng lực có thể thay đổi được tương lai của bản thân mình và cũng có thể thay đổi thế giới.

⇒ Mối liên hệ giữa các yếu tố trên: là những nấc thang cho sự học. Trước hết học là để biết, sau mới để làm, tiếp nữa mới là để chung sống, và yếu tố cá nhân (khẳng định mình) được đặt ở vị trí cuối cùng…

⇒ Liên hệ đến thế hệ trẻ trong xã hội ngày nay và cho chính bản thân mình.

Bài giải chi tiết: 

Học tập là một hình thức vô cùng quan trọng và không thể thiếu đối với mỗi con người. Nó chính là hành trang đi theo mỗi người chúng ta suốt cả cuộc đời. Chính vì thế mà chúng ta cần xác định rõ mục đích của việc học tập trong mọi hoàn cảnh cảnh, mọi thời đại. Nói về mục đích học tập UNESCO đề xướng: “Học để biết, học để làm, học để chung sống, học để tự khẳng định chính mình”.

Học tập là cả một quá trình dài tiếp thu những kiến thức về khoa học kỹ thuật về những văn hóa của xã hội và để con người học được cách chung sống hòa đồng với nhau. “Học để biết” là được hiểu như thế nào? Có nghĩa là chúng ta được học những kiến thức trong sách vở, học từ thầy cô hay  bạn bè, nhà trường và xã hội để con người có thể biết về cuộc sống hiện tại đang ra sao và cần những gì. “Học để biết” giúp chúng ta cư xử đúng với chuẩn mực đạo đức của xã hội. Chúng ta được học từ những điều nhỏ nhặt nhất rồi dần dần sẽ hoàn thiện bản hơn khi những thứ mà ta học được đều mang lại lợi ích cho cả bản thân lẫn xã hội. Nhờ đó tâm hồn mỗi người chúng ta được mở mang hơn và tích lũy được nhiều kiến thức của cuộc sống hơn.

Khi mỗi người chúng ta đã tiếp thu, tích lũy được nhiều kiến thức từ sách vở và đời sống thì chúng ta cần phải biết vận dụng nó đúng với cuộc sống thực tại của bản thân. “Học để làm” có thể hiểu như vậy. Bởi đây chính là mục đích thiết thực nhất của mục đích học tập “học luôn luôn đi đôi với hành”. Để từ đó chúng ta có thể tạo ra những của cải vật chất tinh thần cho bản thân và cho xã hội làm cho xã hội giàu đẹp văn minh hơn. Ví dụ như một người cố gắng học tập và làm việc để có thể trở thành một bác sĩ sau đó đi chữa bệnh cho mọi người. Đây là một trong những hành động đẹp được tất cả mọi người trong xã hội cần. Vì thế để thực hiện được ước mơ của bản thân thì bên cạnh việc học chúng ta còn phải biết áp dụng kiến thức đó vào chính cuộc sống thực tại thì mới đem lại hiệu quả cao trong cuộc sống.