Hệ thống sử thi, thần thoại và truyền thuyết của các dân tộc Hy Lap – La Mã là một trong những thành tựu nghệ thuật đặc sắc của kho tàng văn học nhân loại, trong đó ta phải kể đến sử thi Ô-đi-xê. Ở bài viết này, chúng ta sẽ cùng Thầy Phạm Hữu Cường (giáo viên môn Ngữ văn tại Hệ thống Giáo dục HOCMAI) đi phân tích đoạn trích Uy-lít-xơ trở về trong chương trình Ngữ văn lớp 10.
I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả Hô-me-rơ
- Nhà thơ Hi Lạp sinh ở đất I-nô-vi, ven biển Tiểu Á
- Sống vào khoảng thế kỉ IX-VIII TCN
- Tác giả của hai thiên sử thi “I-li-át” và “Ô-đi-xê”
2. Sử thi Ô-đi-xê
- Gồm 12110 câu thơ chia thành 24 khúc ca
- Kể về hành trình trở về quê hương I-tác của Uy-lít-xơ sau 20 năm xa cách
II. Đoạn trích
1. Vị trí đoạn trích
Thuộc khúc ca 23: cuộc đoàn tụ của Uy-lít-xơ sau 20 năm xa cách
2. Tóm tắt (SGK)
3. Bố cục
- Từ đầu đến “kém gan dạ”: Tâm trạng của Pê-nê-lốp trước tác động của nhũ mẫu và con trai
- Còn lại: thử thách và sum họp
4. Tâm trạng của nàng Pê-nê-lốp
Hoàn cảnh của Pê-nê-lốp rất ngặt nghèo vì bặt tin chồng suốt nhiều năm và bị tấn công bởi những bọn cầu hôn vì vậy mà nàng luôn luôn cảnh giác.
a. Pê-nê-lốp trước tác động của nhũ mẫu Ơ-ri-clê
- Nhũ mẫu báo tin Uy-lít-xơ đã trở về => Pê-nê-lốp không tin mà còn sinh nghi hoặc
- Nhũ mẫu đưa bằng chứng: vết sẹo =>Pê-nê-lốp có sự phân vân
- Pê-nê-lốp đối mặt với Uy-lít-xơ => Tâm trang nửa tin nửa ngờ sau 20 năm xa cách
b. Tác động của Tê-lê-mác
Tê-lê-mác trách mẹ gay gắt vì còn nửa tin nửa ngờ về Uy-lít-xơ => Pê-nê-lốp phân vân cao độ và xúc động dữ dội nhưng vẫn không rõ thực hư, và nàng vẫn thận trọng
=> Tạo tình huống giàu kịch tính
c. Pê-nê-lốp thử thách chồng và cuộc đoàn tụ
Pê-nê-lốp hé lộ thử thách chồng, Uy-lít-xơ đã chấp nhận đầy tự tin => Pê-nê-lốp nhận ra chồng, chạy lại ôm lấy, nước mắt chan hòa
III. Tổng kết
- Tác giả ca ngợi vẻ đẹp trí tuệ, tâm hồn con người, ca ngợi tình vợ chồng chung thủy và khát vọng hạnh phúc của người Hi Lạp
- Tình huống truyện giàu kịch tính, tâm lí nhân vật miêu tả sinh động
Hy vọng bài viết này sẽ giúp ích cho các em trong quá trình học môn văn lớp 10.