Soạn bài Thực hành về hàm ý tiếp theo – SGK – ngữ văn 12 – tập 2  chi tiết. Bài soạn này sẽ giúp các bạn học sinh củng cố lại kiến thức đã học về hàm ý và luyện tập tất cả các câu hỏi trong SGK Ngữ Văn 12.

Tham khảo thêm:

• Soạn bài một người hà nội
• Soạn văn 12 bài Thuốc

Soạn bài thực hành về hàm ý tiếp theo

Câu 1 – trang 99 – sgk – ngữ văn 12 – tập 2

Đề bài: Đọc đoạn trích dưới đây  và trả lời câu hỏi ở bên dưới. 

Bác Phô gái, dịu dàng, đặt cành cau lên bàn, ngồi xổm ở xó cửa, gãi tai nói với ông Lý rằng: 

– Lạy thầy, nhà con thì chưa cất cơn, mấy lại sợ thầy mắng chửi, nên không dám đến kêu. Lạy thầy, quyền phép trong tay thầy, thầy tha cho nhà con, đừng bắt nhà con đi xem đá bóng vội. 

– Ồ việc quan không phải thứ chuyện của đàn bà các chị !

( Nguyễn Công Hoan, trich trong Tinh thần thể dục )

Câu hỏi: 

a) Lời bác Phô gái thực hiện hành động van xin cầu khẩn; ông Lý đã đáp lại hành động đó như thế nào?

*Trả lời:  Trong lượt mở đầu của cuộc thoại, bác Phô gái đã van xin: “Thầy tha cho nhà con, đừng bắt nhà con đi xem đá bóng nữa”. Lời đáp của ông Lý mang sắc thái mỉa mai và giễu cợt (Ồ, việc quan không phải thứ chuyện đàn bà của các chị). Nếu là một cách đáp tường minh phù hợp thì phải là lời chấp nhận sự van xin hoặc từ chối, phủ nhận sự van xin đó.  Lời của ông Lý đã không đáp ứng trực tiếp sự van xin của bác Phô mà lại từ chối một cách gián tiếp. Đồng thời mang những sắc thái biểu cảm như: Bộc lộ quyền uy, thể hiện sự từ chối van xin và biểu lộ thái độ mỉa mai, giễu cợt cách suy nghĩ của đàn bà. Đấy là chứng minh cho tính hàm súc của câu có hàm ý.

b) Lời đáp này của ông lý có hàm ý gì? Chọn đáp án có câu trả lời đúng và đầy đủ nhất.

*Trả lời:  Lời đáp của ông Lý, ngoài việc thực hiện gián tiếp nhưng mạnh mẽ hành động khước từ cái sự van xin, và mỉa mai thói đàn bà của bác Phô gái, còn có hàm ý thể hiện sự tự đắc và uy quyền của bản thân mình (khác với cách nói tường minh là: Không tôi không cho phép). Như vậy chọn đáp án D là phương án trả lời đủ ý.

Câu 2 – trang 99 – sgk – ngữ văn 12 – tập 2 – Đề bài:

Đọc đoạn trích dưới đây và trả lời các câu hỏi nêu ở bên dưới:

Khi hắn ta ngừng nói đã được một lúc khá lâu, Từ mới làm như chợt nhớ:

– Có lẽ hôm nay đã là mồng hai, mồng ba tây rồi, mình nhỉ?

– À phải ! Hôm nay mồng ba… giá mình không hỏi tôi thì tôi cũng quên… Tôi phải đi xuống phố. 

Từ nhắc khéo:

– Hèn nào mà em thấy người thu tiền sáng nay đã đến…

Hộ sầm mặt lại:

– Tiền nhà… tiền giặt… tiền thuốc…tiền nước mắm… còn chịu tất ! Tháng vừa rồi tiêu tốn quá, mới mồng mười đã hết tiền. May mà đất còn mua chịu được.

(Nam Cao, trích Đời thừa) 

Câu hỏi: 

a) Câu hỏi đầu tiên của Từ là hỏi về thời gian hay còn có những hàm ý khác?

*Trả lời: Câu hỏi đầu tiên của Từ không chỉ hỏi về thời gian mà quan trọng hơn là còn có hàm ý: Nhà đã hết tiền tiêu rồi và nhắc khéo đã đến ngày đi nhận tiền nhuận bút hằng tháng.

b) Câu nhắc khéo (ở lượt lời thứ hai) của Từ thực chất là có hàm ý nói với Hộ về điều gì?

*Trả lời:

Câu nhắc khéo của Từ (ở lượt lời thứ hai) thực chất có hàm ý là: nhắc khéo Hộ về việc đã đến hạn trả tiền thuê nhà.

c) Ở cả hai lượt lời đó, Từ tránh nói trực tiếp đến những vấn đề ” cơm áo gạo tiền”. Hãy phân tích những tác dụng của cách nói trên.

*Trả lời:

Ở cả hai lượt lời, Từ tránh việc nhắc đến vấn đề cơm áo gạo tiền: Bởi vì Từ hiểu Hộ đã phải chịu rất nhiều áp lực trong cuộc sống: cay đắng xa rời mộng văn chương, sống dằn vặt day dứt giữa những mộng tưởng và hiện thực .. Và vấn đề cơm áo là vấn đề rất tế nhị với Hộ, vì nó, anh đã phải hy sinh rất nhiều thứ trong đời trai trẻ của mình.Vì thế,  Từ nói vậy là để tránh gây bức xúc, khó chịu cho chồng.

Câu 3 – trang 100 – sgk – ngữ văn 12 – tập 2

Đề bài: Hãy đọc lại bài thơ Sóng của nhà thơ Xuân Quỳnh và cho biết lớp nghĩa tường minh và lớp nghĩa hàm ý của bài thơ là gì. Hàm ý đã được thể hiện qua các phương tiện ngôn ngữ như thế nào?  Hàm ý mang lại những tác dụng và hiệu quả nghệ thuật như thế nào cho tác phẩm văn học?

*Trả lời:

Lớp nghĩa tường minh của bài thơ là sóng biển.

Hàm ý: nói về tình yêu đằm thắm của một người con gái.

Sóng là một tín hiệu thẩm mĩ, những từ ngữ nói về sóng có mang lớp nghĩa thứ hai là nói về tình yêu đôi lứa. Hai lớp nghĩa này hoà nguyện và phối hợp với nhau trong suốt bài thơ. Tác phẩm văn học dùng cách thể hiện bằng hàm ý thì sẽ nổi bật đặc trưng tính hình tượng, đặc trưng hàm súc và giàu ý nghĩa.

Câu 4 – trang 100 – sgk – ngữ văn 12 – tập 2

Đề bài: Qua các bài tập thực hành về hàm ý, các bạn thấy cách nói có hàm ý trong những ngữ cảnh cần thiết mang lại những tác dụng gì đối với hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ? Hãy chọn đáp án có câu trả lời đúng và đầy đủ nhất.

*Trả lời:

Câu D là câu trả lời đúng nhất vì: Tùy vào từng ngữ cảnh mà hàm ý có một hay một số những tác dụng thể hiện hiệu quả mạnh mẽ ,sâu sắc hơn cách nói trực tiếp, tường minh. Thể hiện được những sự khéo léo, tế nhị và tính lịch sự trong giao tiếp

Câu 5 – trang 100 – sgk – ngữ văn 12 – tập 2

Đề bài: Chọn cách trả lời có hàm ý cho câu hỏi: ” Cậu có thích truyện Chí Phèo của nhà văn Nam Cao không?”

*Trả lời:

Các câu trả lời có hàm ý cho câu hỏi “Cậu có thích truyện Chí Phèo của nhà văn Nam Cao không?” là:

Câu: Ai mà chẳng thích? => Tức là tớ thích lắm.

Câu: Hàng chất lượng cao đấy! => Hay lắm, tớ thích.

Câu: Xưa cũ như Trái Đất rồi! => Không thích.

Câu: Ví đem … chi nhường cho ai? => Xuất sắc, thích.

Ngoài ra, BUTBI đã tổng hợp một số tài liệu, văn mẫu, đề bài tập học tốt môn Văn THPT, các bạn có thể tải về miễn phí TẠI ĐÂY. BUTBI Chúc các bạn học tốt, thi tốt nhé!