Soạn bài Đàn ghi ta của Lorca – Thanh Thảo đầy đủ, chi tiết

Tham khảo thêm:

• Tác giả bài thơ đàn ghi ta của lorca
• Dàn ý phân tích đàn ghi ta của lorca
• Mở bài phân tích Đàn ghi ta của Lorca
• Kết bài phân tích Đàn ghi ta của Lorca
• Luyện tập vận dụng kết hợp các phương thức biểu đạt trong bài văn nghị luận
• Soạn bài Bác ơi
• Soạn văn 12 học kì 1

1. Tìm hiểu về tác giả Thanh Thảo

–  Thanh Thảo sinh năm 1946 tên thật là Hồ Thành Công, được sinh ra tại huyện Mộ Đức, tỉnh Quảng Ngãi.

– Thanh Thảo tốt nghiệp khoa Ngữ Văn của trường Đại học Tổng hợp Hà Nội.

– Sau đó, ông đã hăng hái tham gia kháng chiến chống Mĩ cứu nước ở chiến trường miền Nam.

– Từ sau 1975, ông chuyển sang hoạt động văn nghệ, viết thơ văn.

– Năm 2001, Thanh Thảo vinh dự được nhà nước trao tặng Giải thưởng Nhà nước về văn học – nghệ thuật.

– Một số tác phẩm chính tiêu biểu như: 

• Những người đi tới biển (bản trường ca – viết năm 1977), 
• Dấu chân qua trảng cỏ (thơ – viết năm 1978), 
• Những ngọn sóng mặt trời (trường ca – viết năm 1981), 
• Khối vuông ru-bích (thơ – viết năm 1985)…

2. Tìm hiểu về tác phẩm Đàn ghi ta của Lorca

A. Hoàn cảnh sáng tác

Bài thơ Đàn ghi ta của Lorca của Thanh Thảo được in trong tập thơ Khối vuông ru-bích (thơ – viết năm 1985).

B. Thể thơ

→ Bài thơ được viết theo thể tự do.

C. Bố cục

Có thể chia bài thơ thành các phần như sau:

• Phần 1. Từ đầu đến câu thơ “trên yên ngựa mỏi mòn”: tái hiện lại hình ảnh Lorca, một con người tự do, một người nghệ sĩ cách tân.
• Phần 2. Tiếp theo đến câu “ròng ròng máu chảy”: Cái chết đầy xót thương của Lorca bị và nỗi xót xa khi sự nghiệp cách tân nghệ thuật còn dang dở.
• Phần 3. Còn lại: Suy tư về cuộc giải thoát, cách giã từ của Lorca và niềm tin vào sự bất tử của tiếng đàn Lorca.

D. Ý nghĩa nhan đề bài thơ

– Đàn ghi-ta là niềm tự hào, mang ý nghĩa đặc trưng cho một phần hồn của đất nước Tây Ban Nha nên còn được gọi là “Tây Ban Cầm.”

– Đàn ghi-ta đã gắn bó thân thiết với người nghệ sĩ Lorca trên những nẻo đường ca hát và sáng tạo. Nhan đề bài thơ như thể hiện tình yêu của Lorca dành cho đất nước Tây Ban Nha.

– Đồng thời nhan đề còn tượng trưng cho con đường nghệ thuật của tác giả Thanh Thảo, cho khát vọng cao cả mà Lorca muốn hướng tới suốt đời.

E. Giá trị nội dung

Bài thơ đã thể hiện nỗi đau, sự xót thương sâu sắc trước cái chết bi thảm của Lorca – nhà thơ thiên tài của Tây Ban Nha, của tác giả Thanh Thảo.

• Đồng thời, bài thơ cũng bày tỏ thái độ ngưỡng mộ người nghệ sĩ đa tài đại diện cho tinh thần tự do và khát vọng đổi mới nghệ thuật của thế kỉ XX bị giết hại một cách phũ phàng, đầy oan ức. Con người ấy đã mang chính tài năng của mình để đứng lên đấu tranh cho sự phát triển, tiến bộ của nền văn hóa, nghệ thuật của đất nước Tây Ban Nha. Nền nghệ thuật già cỗi, lỗi thời, lạc hậu với những điều luật hà khắc dưới chế độ phát xít độc tài đã giết chết đi sự sáng tạo của người nghệ sĩ.

F. Giá trị nghệ thuật

Bài thơ có sự kết hợp hài hòa hai yếu tố thơ và nhạc về kết cấu tạo lên một hình thức độc đáo, sáng tạo cho các hình tượng nghệ thuật và việc thể hiện tư tưởng, quan niệm của tác giả.

• Bài thơ mang phong cách tượng trưng pha màu sắc siêu thực rất quen thuộc gần gũi với phong cách thơ Lorca
• Hình ảnh thơ phong phú, ngôn từ mới mẻ đã góp phần làm nên một diện mạo mới lạ của thơ ca VN sau 1975.

3. Hướng dẫn luyện tập GIẢI câu hỏi trong sách giáo khoa

Câu số 1 (trang 166 SGK ngữ văn 12 tập 1):

– Câu thơ “Tiếng đàn bọt nước”: có sự chuyển đổi từ thính giác sang thị giác, một thủ pháp lạ hóa ⇒ thể hiển sự sáng tạo mong manh, ngắn ngủi, có thể tan vỡ đột ngột nhưng sinh sôi bất tận.

– Hình ảnh “áo choàng đỏ gắt”: Cho ta thấy hình tượng Lorca như một đấu sĩ với khát vọng dân chủ trước nền chính trị Tây Ban Nha độc tài thời bấy giờ.

– Những hình ảnh“lang thang, yên ngựa mỏi mòn, miền đơn độc, vầng trăng chuếnh choáng” thể hiện:

• Phong cách của người nghệ sĩ dân gian tự do.
• Sự cô đơn, lẻ loi của Lorca trước thời cuộc chính trị, trước nghệ thuật Tây Ban Nha già nua, cằn cỗi

– Hình ảnh “Áo choàng bê bết đỏ”: Gợi lên một cảnh tượng khủng khiếp, đau thương về cái chết của Lorca.

– Tiếng ghi ta:  Âm nhạc dường như đã thành thân phận, tiếng đàn trở thành linh hồn, sinh thể.

–  Các hành động: “ném lá bùa vào xoáy nước”, “ném trái tim mình vào cõi lặng yên” nói lên sự giã từ và giải thoát, đó là một sự lựa chọn.

⇒ Tất cả những hình ảnh đó đều nhằm mục đích khắc họa lên hình tượng Lorca: Một người nghệ sĩ tự do và cô đơn. Một cái chết đầy oan khuất, bi phẫn bởi những thế lực độc ác, tàn bạo, nhưng cũng nói lên một tâm hồn bất diệt.

Câu số 2 (trang 166 SGK ngữ văn 12 tập 1):

Hình ảnh trong đoạn trích trên có tính siêu thực:

• Câu thơ “Không ai chôn cất tiếng đàn”: đây là một hình ảnh có tính hoán dụ.
• Câu thơ “Tiếng đàn như cỏ mọc hoang”: hình ảnh so sánh gợi lên sự thương cảm về cái chết của nhà thơ Lorca.
• Giọt nước vầng trăng là những hình ảnh siêu thực, đa nghĩa
• Nước mắt vầng trăng: tượng trưng cho tình thương trong lành, cao khiết, sự vĩnh cửu từ nước mắt của người anh hùng.
• Vầng trăng là sự hóa thân và thăng hoa của tâm hồn người nghệ sĩ.

– Tiếng đàn  như trở thành một vật có linh hồn, trừu tượng: “không ai chôn cất tiếng đàn” vì vậy mà “tiếng đàn như cỏ mọc hoang”.

– Tiếng đàn và Lorca, hiện diện song hành với nhau đó là biểu tượng của tâm hồn Lorca, là trái tim của ông.

• Cuộc đời Lorca sống đơn độc, tự do, thanh thản như giọt nước mắt nơi đáy giếng sâu.
• Lorca đã chết nhưng dư âm vang vọng của ông còn sống mãi.

⇒ Hình ảnh Lorca và tiếng đàn ghi–ta có tính trừu tượng, đa nghĩa thể hiện sự trường tồn, bất diệt của tinh thần cũng như tâm hồn của Lorca.

Câu số 3 (trang 166 SGK ngữ văn 12 tập 1):

Hình tượng tiếng đàn trong bài thơ mang ý nghĩa ẩn dụ:

– Tiếng đàn được xuất hiện nhiều lần trong bài thơ như: tiếng đàn bọt nước, tiếng ghi-ta lá xanh, tiếng ghi ta nâu, tiếng ghi- ta ròng ròng, tiếng ghi- ta tròn bọt nước vỡ tan,  tiếng đàn như cỏ mọc hoang…

– Tiếng đàn được thể hiện với nhiều những cung bậc cảm xúc khác nhau, sự biến hóa với nhiều trạng thái: vui tươi, âm thanh của sự chia cắt, tan vỡ, âm thanh của cái chết và giai điệu của tình yêu.

– Tiếng đàn ghi ta là sự hài hòa mang nhiều trạng thái cảm xúc:

• Cảm xúc của người nghệ sĩ Lorca gửi gắm trong tiếng đàn.
• Cuộc đời Lorca như âm thanh của tiếng đàn ghi ta, lúc thì hùng tráng, mạnh mẽ, khi lại trầm lặng, buồn bã.
• Âm thanh của tiếng đàn biểu tượng cho cảm xúc mãnh liệt của tác giả: niềm tiếc thương đau đớn và sự ngưỡng mộ hài hòa trước thân phận của Lorca.

4. Giải đáp phần luyện tập

* Hình tượng người nghệ sĩ Lorca tự do nhưng đơn độc:

– Hình ảnh “Những tiếng đàn bọt nước”: một né đẹp nghệ thuật lung linh mà Lorca tạo ra, đó cũng là dự cảm về số phận ngắn ngủi, mong manh của Lorca

– “Tây Ban Nha áo choàng đỏ gắt”: nói lên cuộc chiến đấu quyết liệt đầy máu lửa giữa dân chủ tự do với phát xít độc tài.

→ Người anh hùng Lorca đơn độc, lẻ loi nhưng dũng cảm trên con đường đấu tranh cho sự nghiệp cách tân nghệ thuật và dân chủ.

* Lorca và cái chết đầy oan khuất:

– Lorca một người đầy khí phách, ngang tàng trên quê hương đất nước Tây Ban Nha.

– Cái chết oan khuất, bi thảm ập tới khiến cả đất nước Tây Ban Nha phải nuối tiếc trước sự ra đi của ông.

– Lorca cho tới lúc chết vẫn say sưa trong sự nghiệp cách tân nghệ thuật.

* Lorca người nghệ sĩ đại tài, ông luôn bất tử cùng nghệ thuật chân chính:

– Cảm hứng chính trong nghệ thuật của Lorca là vì quê hương, vì tình yêu và vì chính nghệ thuật.

– Tiếng ghi ta có nhiều biến thể đa dạng, phong phú mang những cung bậc cảm xúc khác nhau: “tiếng ghi ta lá xanh”, “tiếng ghi ta tròn bọt nước vỡ tan” hay ‘tiếng ghi ta ròng ròng máu chảy”.

* Số phận của nghệ thuật Lorca sau khi ông mất:

– Câu “Không ai chôn … mọc hoang”: nói lên hành trình cách tân nghệ thuật của Lorca sẽ không còn ai bước tiếp, bởi vậy mà nghệ thuật như bị bỏ hoang.

– Mặt khác nó cũng có nghĩa là, dù Lorca đã không còn nhưng nghệ thuật vẫn bất diệt, trường tồn với thời gian với sức sống mãnh liệt như cỏ hoang.

– Hình ảnh “giọt nước mắt” thể hiện sự tiếc thương, “vầng trăng” thể hiện niềm tin nghệ thuật, dù ở nơi tối tăm sâu thẳm nhất thì tâm hồn trong sáng của người nghệ sĩ vẫn luôn soi tỏ cho các thế hệ sau.

– Lorca đã mất như “đường chỉ tay đã đứt”, ông đã giã từ cuộc đời hữu hạn để đến với thế giới vô hạn bằng phương tiện chính là “chiếc ghi ta” – biểu tượng của nghệ thuật.

– Hình ảnh “ném lá bùa”, “ném trái tim”: hành động này như là hành động giải thoát của Lorca sau khi chết. Người nghệ sĩ chân chính ấy đã ý thức được về “cái chết” của bản thân là để nghệ thuật được tái sinh một cách mạnh mẽ hơn, để hệ sau tiếp tục cách tân. (Liên hệ mở rộng: ý thức của Lorca cũng được thể hiện qua lời đề từ của bài thơ là “khi tôi chết hãy chôn tôi với cây đàn”: đó chính là sự gắn bó chặt chẽ của Lorca với nghệ thuật, cũng là thông điệp gửi gắm tới thế hệ sau rằng hãy vượt qua án ngữ nghệ thuật của mình).

– Giai điệu “Li-la li-la li-la”: như tiếng ghi ta bất tử bất diệt dù cho người nghệ sĩ đã chết, đó cũng có thể là vòng hoa tử đinh hương viếng linh hồn Lorca.

Trên đây là toàn bộ những kiến thức cần nắm vững về tác phẩm và lời giải chi tiết của các câu hỏi trong phần chuẩn bị bài của các bạn, mong rằng bài viết này đã giúp các bạn dễ dàng hơn trong việc chuẩn bi bài học trước khi lên lớp.

Soạn bài đàn ghi ta của lorca | Thanh thảo