Thông qua bài soạn văn: Đô xtoi ép xki (X.Xvai-Gơ)  Ngữ văn lớp 12 tập 1 này sẽ giúp các bạn dễ dàng hiểu được nội dung chính của bài. Ngoài ra, bản soạn văn lớp 12 này còn giới thiệu sơ lược về tác giả, tác phẩm để giúp bạn nắm vững được kiến thức trước khi đến lớp.

Tham khảo thêm:

• Soạn bài Mấy ý nghĩ về thơ
• Soạn bài nghị luận về một hiện tượng đời sống
• Các tác phẩm văn học lớp 12 thi thpt

 

A. Đôi nét về tác giả: 

– Tên: Đô-tôi-ép-xki (1881-1942)

– Quê quán: Nhà văn quốc tịch Áo, gốc Do Thái

– Quá trình hoạt động văn học, thời kì kháng chiến

+ Là đại thi hào Nga, có tư tưởng chống Nga hoàng nên đã bị kết án tử hình, sau giảm thành án chung thân.

+Trong một thời gian dài ong đã phải sống trong cảnh nghèo đói, bệnh tật, nợ nần.

+ Tư tưởng: Tự do – Dân chủ.

– Tác phẩm chính: tiểu thuyết đã trở thành tiếng tăm lừng lẫy có tầm ảnh hưởng rất lớn đến văn xuôi hiện đại TK XX.

B. Tìm hiểu tác phẩm Đô xtoi épxki

1. Xuất xứ và hoàn cảnh ra đời:

Tiểu luận “Đô-xtôi-ép-xki” trích trong cuốn “Ba bậc thầy: Đô-xtôi-ép-xki – Ban-dắc – Đích-ken.” Phần về Đô-xtôi-ép-xki gồm tất cả 10 mục, trong đó đoạn trích nằm ở cuối phần Bi kịch cuộc đời.

2. Thể loại: Tiểu luận

3. Tóm tắt Đô xtoi ép xki

Đô-xtôi-ép-ki là một trong những nhà văn tài ba của nước Nga ông dành cả đời để đấu tranh vì chính nghĩa đã trở thành nguồn cảm hứng sáng tác cho tác giả Xtê- van Xvai-gơ_ nhà văn, nghệ sĩ đa tài quốc tịch Áo gốc người Do Thái. Xtê-van Xvai-gơ trong bài viết “Đô-xtôi-ép-ki” đã dùng ngòi bút của mình để ca ngợi tài năng của bậc tiền bối song đồng thời cũng phê phán chế độ Nga hoàng thối nát ở thời điểm đó. Trước hết, tác giả kể những khó khăn về vật chất và tinh thần cùng với sự cố gắng, nỗ lực vượt qua của Đô-xtôi-ép-ki. Nội dung chính thứ hai mà tác giả đề cập đến là những vinh quang và sự cay đắng trong cuộc đời của nhân vật từ đó làm nổi bật cho luận điểm thứ ba nói về cái chết và sự cảm thương ,tiếc nuối, đau buồn của nhân dân Nga dành cho Đô- Xtôi-ép-ki. Bên cạnh đó nhà văn còn cho ta thấy được sức ảnh hưởng to lớn từ giá trị văn chương của ông đến cả xã hội và nhân dân Nga. Với việc sử dụng cấu trúc tương phản đối lập, nghệ thuật so sánh, ẩn dụ tác phẩm đã cho ta một cái nhìn sâu sắc, toàn diện về đại văn hào Nga- một đấng cứu thế chịu tội thay cho cả nước Nga.

4. Bố cục tác phẩm Đô xtoi ép xki

• Phần 1: Từ đầu đến “…hàng thế kỉ dằn vặt” => nói về số phận nghiệt ngã của nhà văn Đô-xtôi-ép-xki.
• Phần 2: “… Cuối cùng…” đến “…cái đầu của người bị hành khổ này.” =>  nói về những nghị lực lao động không biết mệt mỏi, vượt qua hoàn cảnh khó khăn và bệnh tật.
• Phần 3: Còn lại => phần cuối này đề cập đến cái chết của ông với sự thương xót, yêu mến, khâm phục mà nhân dân dành cho ông, có được sự yêu mến như vậy là do sự lan tỏa từ cuộc đời văn chương của ông đối với nước Nga . 

5. Giá trị nội dung của tác phẩm

– Cuộc đời đầy rẫy những cay đắng, tủi nhục, nghiệt ngã và khổ đau cùng cực của nhà văn Đô-xtôi-ép-xki.

– Ca ngợi nghị lực phi thường mà không phải ai cũng có và một tình yêu tổ quốc của nhà văn Đô-xtôi-ép-xki

6. Giá trị nghệ thuật:

– Xvai-gơ đã tái hiện lại cuộc đời của đại thi hào Nga Đô-xtôi-ép-xki bằng những chi tiết đắt giá và sinh động.

– Nghệ thuật đối lập: giữa nghiệt ngã-vĩ đại từ đó đã làm nổi bật được con người và tính cách của nhà văn.

– Với lối lập luận chặt chẽ, bố cục rõ ràng.

C. Trả lời câu hỏi trong sách giáo khoa

Trả lời câu 1 trang 65 – SGK Ngữ văn 12 tập 1:

“Ở một vài đoạn, Xvai-gơ đã tô điểm chân dung Đô-xtôi-ép-xki bằng những chi tiết và hình ảnh gợi lại cho ta liên tưởng tới thế giới nhân vật của chính nhà tiểu thuyết này. Theo các b ở đây, Đô-xtôi-ép-xki là một con người có những nét gì đặc biệt về tính cách và số phận?”

Trả lời:

a, Số phận:

+ Nhân vật này là một con người phải chịu biết bao nhiêu nỗi khổ cực nhưng lại giàu nghị lực trong cuộc sống. Ông phải đã phải chịu những nỗi đau khổ cả về thể xác lẫn tinh thần.

+ Có hai thời điểm đối lập xảy ra ở trong cuộc sống của ông: thời điểm thứ nhất chính là thời điểm của sự tuyệt vọng lớn nhất (sống trong lưu vong, phải cầm cố, phải quỳ gối trước bao nhiêu kẻ thấp hèn, tiền nợ, …) và thời điểm trở về tổ quốc . Đó là một giây phút hạnh phúc nhất của ông.

b, Tính cách:

+ Ông là người giàu nghị lực hơn ai hết: Dù có lúc ông đã tuyệt vọng đến mức muốn bỏ đi tất cả, thế nhưng với tinh thần cao quý của mình, ông đã không chấp nhận đầu hàng trước số phận, vẫn đứng dậy mạnh mẽ vượt qua mọi thứ.

+ Ông là con người luôn sáng bừng nghị lực và niềm đam mê với nghệ thuật, lòng yêu thương con người.

Trả lời câu 2 trang 65 – SGK Ngữ văn 12 tập 1:

“Cho biết hiệu quả đạt được của lối cấu trúc những hình ảnh trái ngược khi thể hiện chân dung của Đô-xtôi-ép-xki?”

Trả lời:

Hiệu quả của cấu trúc tương phản, những hình ảnh trái ngược khi thể hiện chân dung của Đô-xtôi-ép-xki: Thể hiện được sự đối lập giữa một bên là đời sống vật chất và tinh thần khốn khó, bần cùng với một bên là sự vĩ đại vì những đóng góp to lớn của ông cho đất nước và sự tôn sùng của nhân dân dành cho ông.

⇒ Sự tương phản đó đã làm nổi bật cả hai đặc điểm trong cuộc đời ông: người bị hành khổ và người đạt đến đỉnh vinh quang.

Hướng dẫn trả lời câu 3 trang 65 – SGK Ngữ văn 12 tập 1:

Từ câu “Cuối cùng, vào thời điểm…”, những hình ảnh so sánh, ẩn dụ cho tới cuối đoạn trích tất cả đều quy tụ về một thế giới như thế nào? Qua đó, Xvai-gơ muốn nói lên điều gì về sứ mạng, về tầm vóc của Đô-xtôi-ép-xki?

Trả lời:

– Biện pháp so sánh:

• “Tác phẩm… là rượu ngon”
• “đếm các ngày như trước đây… như một kẻ hành khất”
• “lời như sấm sét”

(→ Nhằm nhấn mạnh từ đó làm nổi bật lên số phận, tính cách của nhân vật.)

– Biện pháp ẩn dụ:

• Quả đã được cứu thoát, vỏ khô rụng xuống
• Thành phố ngàn tháp chuông

(→ tất cả hình ảnh ẩn dụ đều giúp người đọc dễ hình dung về nhân vật.)

⇒ Hình ảnh ẩn dụ, so sánh thuộc lĩnh vực tôn giáo nhằm mục đích khẳng định Đô-xtoi-ép-xki là một vị thánh, một con người siêu phàm.

Trả lời câu 4 trang 65 – SGK Ngữ văn 12 tập 1:

Việc Xvai-gơ luôn gắn Đô-xtôi-ép-xki với bối cảnh thời sự chính trị và văn chương có tác dụng ra sao trong việc làm nổi bật vai trò của nhà văn?

Trả lời:

Tác dụng khi gắn nhân vật với bối cảnh thời sự chính trị và văn chương chính là:

– Là một nhà văn vĩ đại không thể tồn tại riêng lẻ mà phải đặt trong quan hệ gắn bó với bối cảnh của dân tộc  đất nước.

– Thông qua văn chương tác giả biết cách phản ánh hiện thực của cuộc sống, khẳng định những giá trị và lịch sử của cả một dân tộc đối với tình thế của đất nước.

– Tác giả biết đặt cái riêng nằm trong cái chung để so sánh,từ đó làm nổi bật được tính cách, số phận của nhân vật thông qua bối cảnh thời sự chính trị và văn chương.

– Luôn biết nhìn nhận về con người ở trong cuộc sống, ca ngợi tính cách của nhân vật, khi xã hội lâm vào cảnh rối ren, con người đang bị kìm chặt ở trong xã hội đó.

⇒ Tác giả đã  đặt cuộc đời của nhân vật với bối cảnh chính trị văn chương. Từ đó, khẳng định được sự vĩ đại của nhà văn không những đối với lịch sử văn học mà còn cả lịch sử xã hội đất nước.