Bài viết hướng dẫn Soạn bài Héc-to từ biệt Ăng-đrô-mác trong chương trình SGK Ngữ văn 10 Kết nối tri thức tập 1 được biên soạn bởi BUTBI giúp các bạn học sinh chuẩn bị tốt cho tiết học sắp tới trên lớp. Theo dõi ngay sau đây!

Tham khảo thêm bài viết:

• Soạn bài Thực hành đọc Thế giới mạng và tôi
• Soạn bài Đăm Săn đi bắt Nữ thần Mặt Trời
• Soạn bài Thực hành tiếng việt trang 112

I – Chuẩn bị | Soạn bài Héc-to từ biệt Ăng-đrô-mác Ngữ văn 10 Kết nối tri thức Tập 1

1. Tác giả văn bản Héc-to từ biệt Ăng-đrô-mác

a) Tiểu sử

– Hô-me-rơ là một nhà thơ huyền thoại, xuất sắc nhất của Hy Lạp cổ đại, được xem là tác giả của sử thi I-li-át và Ô-đi-xê. 

– Một số tài liệu thời cổ đại ước định Hô-me-rơ sống trong khoảng từ thế kỉ VIII – VII trước Công nguyên, nhưng không thống nhất về quê hương của nhà thơ, không rõ ở Hy Lạp hay Tiểu Á.

– Theo truyền thuyết, Hô-me-rơ bị mù và là một người hát rong – kể chuyện tài năng.

– Một số học giả cho rằng cái tên Hô-me-rơ có thể là một cái tên hư cấu, hoặc là tên gọi chung cho một tập thể những người hát rong – kể chuyện thời cổ đại

– Dù thế nào đi nữa, cả hai bộ sử thi cùng các tác phẩm được coi là sáng tác của Hô-me-rơ cũng trở thành những chuẩn mực của văn chương đối với nhiều thời đại mãi về sau.

b) Sự nghiệp văn học

Hai tác phẩm nổi tiếng của Hô-me-rơ là I-li-at và Ô-đi-xê được ghi chép lại chính thức vào thế kỉ thứ VI trước công nguyên theo lệnh của tên bạo chúa Athena lúc bấy giờ là Peisistrator. Tác phẩm I-li-at có nội dung dựa trên những thần thoại về cuộc chiến thành Troy, còn nội dung của tác phẩm Ô-đi-xê là trường ca kể về cuộc phiêu lưu của nhân vật chính Ô-đi-xê và hành trình trở về quê nhà đầy gian nan của người anh hùng này.

2. Tác phẩm Héc-to từ biệt Ăng-đrô-mác

a) Thể loại: Sử thi

b) Xuất xứ

– Vị trí: Tác phẩm được trích từ sử thi I-li-át, là đoạn trích từ câu thơ 370 tới 496, khúc ca VI.

– Nội dung đoạn trích: Héc-to trở về nhà từ biệt vợ Ăng-đrô-mác và con trai để quyết tâm ra trận. Vợ chồng gặp lại nhau mừng mừng tủi tủi, Ăng-đrô-mác khuyên chàng Héc-to ở lại đừng ra trận bởi không muốn mẹ góa con côi nhưng chàng quyết định dứt áo ra đi sau khi nói rõ lòng mình với nàng Ăng-đrô-mác. Sau khi từ biệt Ăng-đrô-mác, Héc-to đã ra trận, dũng cảm chiến đấu cùng với dũng tướng A-giắc của quân Hy Lạp.

c) Bố cục

– Đoạn 1: Từ đầu → “xông vào nơi đó”: Hành động và tâm trạng của nàng Ăng – đrô- mác.

– Đoạn 2: Tiếp theo → “than xé ruột của nàng”: Hành động và tâm trạng của chàng Héc – to.

– Đoạn 3: Còn lại: Quyết định dứt khoát, thể hiện tinh thần trách nhiệm của người anh hùng Héc – to.

d) Tóm tắt:

Văn bản kể về việc Héc-to trở về gặp gỡ rồi từ giã vợ và con trai của mình để tiếp tục tham gia chinh chiến để bảo vệ thành Tơ-roa. Trong cuộc từ biệt cảm động và thiêng liêng, anh hùng Héc-to đã khẳng định bổn phận và trách nhiệm của mình trước sự khuyên nhủ của vợ.

e) Giá trị nội dung

– Đoạn trích Héc-to từ biệt Ăng-đrô-mác đã khắc họa thành công hình ảnh người anh hùng Héc-to – Đại diện cho những người anh hùng Hy Lạp cổ đại với những phẩm chất cao quý như sự can đảm, dũng cảm, tự trọng và không sợ đối mặt với cường quyền.

– Thấy được sự dũng cảm, kiên cường và công tâm của người anh hùng khi phải lựa chọn giữa gia đình và cộng đồng, cảm nhận được tấm lòng cùng sự cương quyết của người anh hùng với những giằng co nhưng cuối cùng vẫn nhất quyết lựa chọn xông ra chiến trận vì lợi ích của cộng đồng

– Gợi ra bài học về việc phải chọn giữa việc thực hiện bổn phận xã hội và gia đình cho mỗi cá nhân

– Giúp người đọc cảm nhận được phần nào đó không khí chiến tranh ác liệt gay go thời kỳ đó và thái độ tôn trọng, ngưỡng mộ đối với các anh hùng.

f) Giá trị nghệ thuật

– Văn bản xây dựng hình tượng nhân vật người anh hùng Héc-to theo đúng motip của người anh hùng trong thể loại sử thi, thể hiện được những nét đặc trưng điển hình của kiểu nhân vật này.

– Ngôn từ, giọng văn rành mạch được kết hợp nhuần nhuyễn giữa miêu tả và biểu cảm, tự sự

– Thể hiện được các đặc trưng cơ bản của thể loại sử thi, nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật.

II – Trước khi đọc | Soạn bài Héc-to từ biệt Ăng-đrô-mác sách Ngữ văn 10 Kết nối tri thức Tập 1

Trong cuộc sống, việc thực hiện bổn phận của mình với cộng đồng và với gia đình nhiều khi mâu thuẫn. Theo bạn, cần ứng xử thế nào mới là hợp tình, hợp lý?

Lời giải chi tiết:

Theo em, khi bản thân đứng trong hoàn cảnh mâu thuẫn giữa việc phải lựa chọn thực hiện bổn phận với cộng đồng và gia đình, để có cách ứng xử hợp tình hợp lý chúng ta cần suy nghĩ, cân nhắc, nghĩ đến lợi ích và vận mệnh chung của xã hội để có thể đưa ra quyết định phù hợp. Thường thì khi gặp trường hợp này, những con người có lý tưởng thường lựa chọn lợi ích chung của xã hội, dân tộc, cộng đồng mà bỏ qua lợi ích gia đình riêng.

III – Trong khi đọc | Soạn bài Héc-to từ biệt Ăng-đrô-mác sách Ngữ văn 10 Kết nối tri thức Tập 1

Câu 1 (Trang 100, SGK Ngữ Văn 10 Kết nối tri thức với cuộc sống, tập một)

Đề bài: Lưu ý những chi tiết miêu tả về hành động và tâm trạng của Ăng-đrô-mác.

Lời giải chi tiết:

Những chi tiết miêu tả về hành động và tâm trạng của nàng Ăng-đrô-mác là:

– Nàng cùng với con thơ với cô hầu gái xống áo thướt tha, đứng phía trên tháp canh nức nở, lòng đắng cay chan chứa nỗi buồn

– Người như mất trí, bà vừa đi vừa chạy lên trên thành, đầu không ngoảnh lại

Câu 2 (Trang 100, SGK Ngữ Văn 10 Kết nối tri thức với cuộc sống, tập một)

Đề bài: Lý do nào khiến cho Ăng-đrô-mác không muốn chàng Héc-to ra trận?

Lời giải chi tiết:

Ăng-đrô-mác không muốn chàng Héc-to ra trận vì không muốn chàng phải mạo hiểm, bị sát hại, không muốn con thơ trở thành đứa trẻ mồ côi cha, mà bản thân mình cũng trở thành một góa phụ. Trong lòng nàng đã coi Héc-to là người thân kính yêu duy nhất của mình, không chỉ là chồng mà còn là người cha, người mẹ, là chỗ dựa lớn nhất của nàng vậy nên nàng rất sợ mất đi Héc-to

Câu 3 (Trang 101, SGK Ngữ Văn 10 Kết nối tri thức với cuộc sống, tập một)

Đề bài: Lưu ý những lý lẽ khiến chàng Héc-to vẫn quyết định ra trận

Lời giải chi tiết:

Những lý lẽ khiến cho Héc-to vẫn quyết định ra trận là:

– Chàng không muốn trở thành một kẻ hèn nhát, phải hổ thẹn với những người anh em, lính chiến đã cùng xông pha ngoài chiến trận giống như mình.

– Chàng là người có lý tưởng sống cao đẹp, nhiệt huyết, từ lâu đã học cách luôn đứng ở tuyến đầu, can trường chiến đấu, giành lấy vinh quang cho thân phụ và bản thân.

– Chàng không muốn mang nỗi thống khổ tới cho thành Tơ-roa, những người dưới trướng của mình và đặc biệt là nàng Ăng-đrô-mác, không muốn nàng phải trở thành nô lệ, phục dịch cho người khác mà bản thân lại bất lực không thể làm gì để giải thoát cho nàng.

Câu 4 (Trang 102, SGK Ngữ Văn 10 Kết nối tri thức với cuộc sống, tập một)

Đề bài: Hình dung về cảnh tượng đã được miêu tả

Lời giải chi tiết:

Héc-to không nỡ đi lưu luyến nhìn về vợ con, chàng muốn ôm con trai nhưng vì sợ nên thằng bé lại khóc ré lên. Chàng tháo mũ và ẵm bế đứa con, cầu cho cậu bé có những điều tốt đẹp nhất. Ăng-đrô-mác vừa đau lòng vừa không nỡ phải rời xa chồng, giúp chàng bế con trai và lưu luyến từ biệt chồng.

Câu 5 (Trang 103, SGK Ngữ Văn 10 Kết nối tri thức với cuộc sống, tập một)

Đề bài: Chú ý tới ý thức của Héc-to về số phận và bổn phận

Lời giải chi tiết:

Ý thức của anh hùng Héc-to về số phận và bổn phận được thể hiện qua các câu nói:

– Vì đã sinh ra ở trên mặt đất này, chẳng một ai, dù quả cảm hay là rụt rè, có thể chạy trốn được số phận.

– Chiến tranh là bổn phận của mỗi một người đàn ông sinh ra tại thành I-li-ông này, nhất là ta!

IV – Trả lời câu hỏi | Soạn bài Héc-to từ biệt Ăng-đrô-mác sách Ngữ văn 10 Kết nối tri thức Tập 1

Câu 1 (Trang 104, SGK Ngữ Văn 10 Kết nối tri thức với cuộc sống, tập một)

Đề bài: Biến cố nào dẫn tới việc Héc-to phải từ biệt Ăng-đrô-mác? Vì sao có thể xem đó là kiểu biến cố đặc trưng cho thể loại sử thi?

Lời giải chi tiết:

– Biến cố dẫn tới việc Héc-to phải từ biệt nàng Ăng-đrô-mác là khi Ăng-đrô-mác muốn chàng từ bỏ chiến trận để trở về đoàn tụ cùng vợ con, vì nàng lo ở chốn chiến trường khốc liệt chàng sẽ khó bảo toàn tính mạng. Còn Héc-to thì không muốn phải từ bỏ lý tưởng anh hùng của mình, chàng muốn ra trận để không hổ thẹn với những chiến binh khác và phu nhân của họ. Hơn thế, Héc-to đã quen đứng ở tuyến đầu, chàng là người mang vinh quang về cho bản thân và cả gia đình, vậy nên lòng tự tôn và kiêu hãnh của chàng lại càng không cho phép bản thân ở lại quê nhà với vợ con.

– Có thể xem đây là kiểu biến cố đặc trưng của thể loại sử thi bởi vì sử thi thường xây dựng những nghệ thuật hoành tráng, hào hùng về những biến cố diễn ra ở trong đời sống cộng đồng của cư dân thời cổ đại do đó hình tượng người anh hùng đã trở thành nhân vật cổ điển của thể loại này. Đối với người anh hùng, việc phải cân bằng giữa lý tưởng chiến đấu cùng tình cảm gia đình là một trong những biến cố lớn nhất đối với họ.

Câu 2 (Trang 104, SGK Ngữ Văn 10 Kết nối tri thức với cuộc sống, tập một)

Đề bài: Xác định những từ ngữ được lặp lại khắc họa đặc điểm cố định của nhân vật ở trong đoạn trích. Theo bạn, vì sao lại có cách khắc họa nhân vật như vậy trong sử thi?

Lời giải chi tiết:

Những từ ngữ khắc họa về đặc điểm cố định của nhân vật ở trong đoạn trích:

– Ăng-đrô-mác: Cánh tay trắng ngần, trang phục diễm lệ, xống áo thướt tha, hiền thục, cao quý, dịu hiền

– Héc-to: Lẫy lừng, mũ trụ sáng loáng, cái ngù bờm ngựa cong cong, ánh đồng sáng lóa, hồn hậu, mũ trụ đồng thau sáng loáng

Nhân vật được khắc họa qua những từ ngữ được lặp đi lặp lại nhằm nhấn mạnh đặc điểm đặc trưng, tạo nên dấu ấn riêng của mỗi nhân vật ở trong văn bản, không nhầm lẫn với bất cứ một nhân vật nào khác. Đồng thời việc khắc họa này còn tạo ra kiểu nhân vật điển hình ở trong thể loại sử thi.

Câu 3 (Trang 104, SGK Ngữ Văn 10 Kết nối tri thức với cuộc sống, tập một)

Đề bài: Phân tích những đặc trưng của không gian sử thi ở trong đoạn trích?

Lời giải chi tiết:

Những không gian thành lũy, tòa tháp, phố xá thành Tơ-roa, cổng Xkê,… đều là những không gian rộng lớn và kì vĩ trong đời sống của cộng đồng cư dân thời cổ đại. Chúng được nhắc đến trong văn bản đã thể hiện được sự xây dựng nghệ thuật hình tượng hoành tráng của sử thi.

Câu 4 (Trang 104, SGK Ngữ Văn 10 Kết nối tri thức với cuộc sống, tập một)

Đề bài: Những lời nói, hành động của nàng Ăng-đrô-mác thể hiện phẩm chất gì của nhân vật?

Lời giải chi tiết:

Trong văn bản, nàng Ăng-đrô-mác hiện lên với những hình ảnh:

– Hành động: 

• nước mắt đầm đìa
• xiết chặt tay Héc-to 
• nức nở
• ôm chặt con vào bầu ngực thơm tho, cười qua hàng lệ
• bước về nhà, hàng lệ tuôn rơi, chốc chốc lại ngoái nhìn qua bóng hình phu quân yêu quý

– Lời nói:

• “Lòng can đảm của chàng … còn gì thiết tha trên cõi đời này nữa”
• “Héc-to chàng hỡi, … cả đức lang quân cao quý của thiếp”
• Xin chàng hãy rủ lòng thương … đừng để trẻ thơ phải mồ côi, vợ hiền thành góa phụ.

Những hành động và lời nói đó cho thấy nàng Ăng-đrô-mác là một người phụ nữ yêu chồng, thương con, rất tha thiết và luôn khao khát hạnh phúc gia đình. Nhưng đồng thời, nàng cùng là một người phụ nữ đầy cảm tính, thiên về cảm xúc, đôi khi lo lắng đến nỗi mất đi lý trí, nhưng đó cũng là tính cách chung của những phụ nữ có chồng đi chinh chiến trong thể loại sử thi.

Câu 5 (Trang 104, SGK Ngữ Văn 10 Kết nối tri thức với cuộc sống, tập một)

Đề bài: Vì sao Héc-to vẫn quyết định cho mở cổng thành để nghênh chiến với quân Hy Lạp? Bạn suy nghĩ gì về hành động ấy của nhân vật?

Lời giải chi tiết:

Héc-to cho mở cổng thành nghênh chiến với quân Hy Lạp cho dù bị Ăng-đrô-mác ngăn cản vì nhiều lý do:

– Lòng tự tôn và ý chí của một người anh hùng không cho phép chàng làm kẻ hèn mọn, nhát gan đứng bên ngoài cuộc chiến. Chàng không muốn phải hổ thẹn cùng với những chiến binh và phụ nữ thành Tơ-roa

– Héc-to đã quen là một người đứng đầu, luôn giành chiến thắng về cho thân phụ và bản thân vậy nên chàng không thể làm kẻ hèn mọn đứng bên ngoài cuộc chiến

– Chàng muốn chiến đấu vì thành Tơ-roa, vì tất cả mọi người bởi chàng biết nếu một khi thành Tơ-roa thất thủ, thì em trai, vợ chàng và tất cả những người thân thiết bên cạnh chàng đều sẽ mất hết tự do, phải đi làm nô lệ tù đày, chàng không muốn họ phải sống trong cảnh khổ sở nên muốn đi chinh chiến để giữ vững được yên bình cho thành và cuộc sống của tất cả mọi người ở đây

Hành động mở cổng thành nghênh chiến cùng với quân Hy Lạp của Héc-to là một hành động dũng cảm và thể hiện rõ lý tưởng của người anh hùng trong hoàn cảnh phải lựa chọn giữa tình cảm gia đình và dân tộc. Hành động này còn cho thấy được tính cách quả cảm, cương trực và quyết đoán của Héc-to, là đại diện cho hình tượng của người anh hùng cổ đại.

Câu 6 (Trang 104, SGK Ngữ Văn 10 Kết nối tri thức với cuộc sống, tập một)

Đề bài: Đoạn trích Héc-to từ biệt Ăng-đrô-mác đã đặt ra các vấn đề nhân sinh nào? Những vấn đề đó còn có ý nghĩa gì đối với đời sống ngày nay không? Vì sao?

Lời giải chi tiết:

Đoạn trích đã nêu lên vấn đề về việc hy sinh hạnh phúc gia đình để nghĩ đến hạnh phúc, an nguy cả dân tộc, đặt tình cảm cá nhân lồng vào trong tình cảm lớn của người anh hùng. Ngoài ra còn có những vấn đề khác như tình cảm vợ chồng, tình phụ tử, lý tưởng sống,…

Những vấn đề này vẫn có ý nghĩa ở trong xã hội ngày nay bởi vì đây là những vấn đề mà gần như cá nhân nào cũng sẽ gặp phải. Và ở trong xã hội hiện nay, việc chỉ sống cho mình mà quên đi những lợi ích chung của cả cộng đồng, của xã hội, sống ích kỷ đang ngày càng phổ biến, bên cạnh đó vẫn có những bạn trẻ vẫn không có lý tưởng sống nên việc đưa những vấn đề nhân sinh này vào trong chương trình giáo dục là một điều rất cần thiết.

Câu 7 (Trang 104, SGK Ngữ Văn 10 Kết nối tri thức với cuộc sống, tập một)

Đề bài: Qua những lời nói, hành động của Héc-to, em hãy xác định những phẩm chất tạo dựng nên hình mẫu về người anh hùng của Hy Lạp thời cổ đại.

Lời giải chi tiết:

Qua nhân vật Héc-to – Kiểu nhân vật anh hùng Hy Lạp thời cổ đại điển hình, có thể nhận thấy người anh hùng thời kì này thường mang các phẩm chất:

– Dũng cảm, có lý tưởng chiến đấu và luôn sẵn sàng để xông pha chiến trận

– Kiên cường, không chịu khuất phục, có lòng tự tôn, kiêu hãnh dân tộc

– Phân biệt rạch ròi giữa tình cảm gia đình, và lợi ích của dân tộc, biết cân bằng những mối quan hệ xung quanh mình.

V- Kết nối đọc – viết

Viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) phân tích về một chi tiết mà bạn cho là đặc sắc nhất ở trong đoạn trích

Đoạn văn tham khảo:

Đoạn trích “Héc-to từ biệt Ăng-đrô-mác” là một trong những đoạn trích tiêu biểu trong tác phẩm nổi tiếng sử thi I-li-át. Đây được xem là một trong những cảnh ấn tượng nhất khi khắc họa thành công được sự tương phản giữa bầu không khí chiến tranh ác liệt cùng cuộc sống gia đình êm ấm. Trong đoạn trích, người đọc ấn tượng sâu sắc cùng với chi tiết Héc-to ôm con trai vào lòng để từ biệt gia đình. Một người chủ soái dũng mãnh, kiên cường khi trở về nhà, khi đứng trước gia đình của mình, chàng chính là một người cha yêu thương vợ con. Chi tiết “cậu bé khóc ré lên, nhao người về phía nhũ mẫu xống áo thướt tha” bởi vì sợ chiếc mũ bờm ngựa ánh đồng sáng lóa của cha đã khiến chàng ngay lập tức cởi bỏ chiếc mũ của mình, rồi nhẹ nhàng bế cậu con trai thân yêu, “thơm nó, vừa nâng nó lên cao, đu đưa, vừa khẩn cầu con trai của thần Crô-nốt”. Từng hành động, cử chỉ chàng trao cho đứa con trai bé bỏng của mình đã thể hiện nỗi lòng thương xót và yêu con tới nhường nào. Héc-to mong đứa bé có được sự can trường và dũng cảm hơn cha của nó để có thể trở thành một người anh hùng vĩ đại. Hình ảnh người cha và hình tượng về người anh hùng chủ soái Héc-to dường như chẳng đối lập mà còn làm bật lên được khí thế, ý chí chiến đấu và tình cảm gia đình thiêng liêng.

Trên đây Butbi đã hướng dẫn các bạn Soạn bài Héc-to từ biệt Ăng-đrô-mác trong chương trình sách mới Ngữ văn 10 Kết nối tri thức. Hy vọng qua bài soạn trên sẽ giúp các bạn sẽ nắm vững được nội dung của bài học và chuẩn bị thật tốt tiết văn sắp tới.