BUTBI xin gửi tới các bạn học sinh bài soạn ngữ văn 10 chương trình học mới, theo bộ sách Chân trời sáng tạo. Dưới đây là bài viết Soạn bài Hương Sơn phong cảnh. Các bạn hãy vừa tham khảo bài viết và vừa tập trung nghe giảng từ thầy cô trên lớp để nắm rõ được nội dung bài học nhé!
Bài viết tham khảo thêm:
* Trước khi đọc: Hương Sơn phong cảnh
Câu hỏi (trang 66 SGK | Ngữ văn lớp 10 Tập 1): Em hãy giới thiệu và chia sẻ những cảm nhận của mình về một cảnh đẹp ở quê hương em, ở đất nước em, mà em đã có dịp được đến thăm hoặc có dịp tham khảo thông qua sách vở.
Trả lời:
Vịnh Hạ Long từ lâu nổi tiếng với cảnh vật non nước hữu tình ở đó. Nếu để cho chiếc máy quay từ trên cao nhìn xuống dưới, Hạ Long trông giống như một bức tranh gấm xanh khổng lồ được thêu bởi đá và nước. Tất cả đều một tay Đấng tạo hóa sáng tạo nên. Những hình dáng dòng nước uốn lượn, những núi đá vôi, những hòn đảo hùng vĩ như những tác phẩm điêu khắc, được tạo ra bởi đôi bàn tay của một người nghệ nhân tài ba. Những hòn đảo trông khá giống như hình người đang ngóng về phía đất liền, ấy chính là hòn Đầu Người, hòn đảo mà trông giống như một ngư ông đang ngồi đánh cá kia chính là hòn Lã Vọng, hòn đảo trông như một cánh buồm mà đang vươn gió đi ra khơi kia chính là hòn Cánh Buồm, và đặc biệt đó chính là hòn đảo nổi tiếng nhất, được nhiều người biết đến nhất, giống như hình ảnh hai con gà đang âu yếm lấy nhau – hòn Trống Mái. Đây chính là những hình ảnh được in trên những con tem, bì thư,…
* Đọc văn bản: Hương Sơn phong cảnh
1) Theo dõi: Lưu ý tìm ra những từ ngữ để lột tả cảm xúc của chủ thể trữ tình khi đi tới Hương Sơn.
Trả lời:
– ”Ao ước bấy lâu nay”. Đây chính là dạng cảm xúc háo hức, chờ đợi, mong ngóng bao lâu thì cuối cùng cũng đã đạt được thành quả.
– Thể hiện được cảm xúc mong ước tới tột cùng của người tác giả.
2) Tưởng tượng: Bạn đã hình dung như thế nào về phong cảnh của Hương Sơn thông qua đoạn thơ này?
Trả lời:
– Ta có thể thấy được khung cảnh Hương Sơn thông qua biện pháp miêu tả của ông Chu Mạnh Trinh, như toát lên được một vẻ đẹp tuyệt trần, ngây ngất lòng người, cảnh đẹp như ở chốn bồng lai tiên cảnh.
– Đã được con người tạo hình, điêu khắc với sự long lanh của mỏm đá ngũ sắc và có một độ sâu thăm thẳm.
3) Theo dõi: Chú ý số tiếng ở trong mỗi dòng, cách thức ngắt nhịp, gieo vần và cách thức kết thúc bài thơ.
Trả lời:
– Mỗi dòng thường có số tiếng được sắp xếp theo trình tự là 7/8-7/8-6
– Cách ngắt nhịp: câu 4 và câu 1 có nhịp 3/4. Câu 2 có nhịp 3/3/2. Câu 4 có nhịp 3/2/3. Câu 5 có nhịp 2/2/2
-Cách kết thúc của bài thơ giống như là một trạng thái cảm xúc đang hòa mình vào khoảng không gian đầy yên bình, không gian đậm chất Phật Giáo với vang vọng tiếng niệm của các vị thiền sư.
* Sau khi đọc (Soạn bài Hương Sơn phong cảnh)
Nội dung chính: Bài thơ đã giới thiệu và mô tả cảnh đẹp của Hương Sơn đầy hấp dẫn và lôi cuốn, ngợi ca được vẻ đẹp thiên nhiên Đất nước.
Trả lời câu hỏi:
Câu 1 (trang 67 SGK | Ngữ văn lớp 10 Tập 1)
Hãy xác định bố cục của bài thơ.
Trả lời:
Bố cục:
– Bốn câu đầu → Giới thiệu sơ lược cảnh Hương Sơn.
– Mười câu giữa → Miêu tả cảnh đẹp ở Hương Sơn kỳ vĩ.
– Năm câu cuối → Nêu suy nghĩ, tâm niệm của ông tác giả.
Câu 2 (trang 67 SGK | Ngữ văn lớp 10 Tập 1)
Nêu ra một số từ ngữ để khái quát được vẻ đẹp của phong cảnh tại Hương Sơn đã được gợi tả thông qua những đoạn thơ dưới.
Trả lời:
– Chốn thần tiên
– Vẻ đẹp độc đáo
– Rộng lớn, kỳ vĩ
– Nơi yên bình
Câu 3 (trang 67 SGK | Ngữ văn lớp 10 Tập 1)
Chủ thể trữ tình ở trong bài thơ này là ai? Đó là một chủ thể ẩn,một chủ thể xuất hiện trực tiếp trong một đại từ nhân xưng, hay là chủ thể nhập vai vào trong một nhân vật ở trong bài thơ?
Trả lời:
Chủ thể trữ tình là một chủ thể ẩn, đó chính là tác giả. Ông đã ẩn mình để cùng nhau cảm nhận vẻ đẹp của vùng Hương Sơn.
– Xuyên suốt cả bài thơ là một hình ảnh, một vẻ đẹp hết sức kỳ vĩ của Hương Sơn kèm theo là những xúc cảm, những suy niệm của tác giả Chu Mạnh Trinh.
Câu 4 (trang 67 SGK | Ngữ văn lớp 10 Tập 1)
Phân tích lại diễn biến tình cảm, diễn biến cảm xúc của nhân vật chủ thể trữ tình ở trong bài thơ
Trả lời:
“Cảnh bụt, bầu trời
Thú Hương Sơn đã ao ước bấy lâu nay
Kìa nước nước, non non và mây mây
Đệ nhất động hỏi rằng đây có phải?”
Bốn câu thơ ở đoạn đầu diễn tả được cái cảm xúc, cái thú lần đầu được đi đến với Hương Sơn của ngài tác giả. Cụm từ ”ao ước bấy lâu nay” sử dụng kết hợp với câu hỏi tu từ ”Đệ nhất động hỏi là đây có phải?” để diễn tả về một sự háo hức, bồn chồn của những con người luôn ao ước được đặt chân tới Hương Sơn.
“Vẳng ở bên tai một tiếng động chày kình,
Khách tang hải thì giật mình trong giấc mộng”.
Không chỉ mỗi ngắm nhìn cảnh đẹp ở Hương Sơn, du khách hoặc tác giả còn được nghe thêm tiếng chày kinh đã khiến cho tâm hồn nhân vật trữ tình cảm thấy thật thanh thản, trút bỏ hết ưu phiền. Tâm trí trở nên tĩnh lặng, bình an hơn.
Khi đến ngắm nhìn những hang động, cảm xúc dâng trào, một sự cảm phục trước vẻ đẹp đầy kỳ diệu của hang
“Nhác trông lên còn ai khéo vẽ hình
Đá ngũ sắc long lanh giống như gấm dệt”
Những hình ảnh/ phép liên tưởng so sánh về những nhũ đá ở trong các hang động biểu lộ được niềm tự hào của nhà thơ với đất nước và với con người Việt Nam: yêu tạo vật, yêu đời, biết đem đôi bàn tay khéo léo đến tô điểm cho cảnh trí non sông.
Cảm xúc tại lúc này giống như đang hòa mình vào trong thiên nhiên cũng như không gian của Phật giáo. Chúng ta như thấy được hình ảnh của đoàn khách vừa đi và vừa ngắm cảnh, vừa niệm những câu chú của nhà Phật. Cảm xúc lưu luyến, đắm chìm, không thể rời nơi đây để rồi phải thốt lên rằng ”Càng trông thì phong cảnh càng yêu”‘
Câu 5 (trang 67 SGK | Ngữ văn lớp 10 Tập 1)
Nêu lên cảm hứng chủ đạo của toàn bài thơ. Phân tích một cách hiệu quả trong xây dựng hình ảnh, lối sử dụng từ ngữ, sử dụng biện pháp tu từ đối với những việc thể hiện cảm hứng ấy.
Trả lời:
– Hương Sơn chính là một quần thể những thắng cảnh và kiến trúc rất nổi tiếng ở vùng huyện Mỹ Đức, thuộc tỉnh Hà Tây. Bài thơ có thể đã được sáng tác khi ông ấy tham gia trùng tu ngôi chùa Thiên Trù ở trong quần thể Hương Sơn. Có thể nói rằng, cảm hứng chủ đạo của bài này chính là cảm xúc khi mà ông tác giả đến đây: thánh phục, sững sờ, ngạc nhiên trước cảnh sắc quá đẹp của Hương Sơn.
– Với cảm hứng ấy, tác giả đã sử dụng các biện pháp tu từ cũng như đa dạng ngôn từ khác nhau để thể hiện thật rõ, chẳng hạn như:
+ Điệp từ ”nước nước, mây mây, non non” cùng với câu hỏi tu từ là: “Đệ nhất động hỏi rằng đây có phải?”
+ Đảo ngữ kết hợp cùng với từ láy ”Thỏ thẻ rừng mai.. Lờ lững khe Yến..”
+ Nghệ thuật nhân hóa ở câu ”Chim cùng trái, cá nghe kinh.”
+ Điệp từ ”này” cùng với phép liệt kê ”chùa Cửa Võng, suối Giải Oan, động Tuyết Quỳnh, hang Phật Tích”
Lối sử dụng biện pháp nghệ thuật nhằm thể hiện được sự rộng lớn, sự đa dạng về cảnh đẹp tại Hương Sơn và cảm xúc của ông tác giả, hòa mình vào trong thiên nhiên nơi đây.
Câu 6 (trang 67 SGK | Ngữ văn lớp 10 Tập 1)
Nhận xét về vai trò của nhịp cũng như vần ở trong bài thơ.
Trả lời:
+ Cách ngắt nhịp thì luôn luôn thay đổi. Khi thì là 2/2 (ở “Bầu trời cảnh bụt”), lúc thì là 3/2/3 (ở Thú Hương Sơn đã ao ước bấy lâu nay”), hoặc chuyển sang 3/2/2 (ở “Kìa nước nước, mây mây, non non”)
+ Số chữ ở trong câu cũng rất tự do như ở câu 1 thì có 4. chữ, câu 4, câu 2 và câu 8 thì có 8 chữ, ở câu 3,5,6,7 thì có 7 chữ. Đến câu cuối thì có 6 chữ
+ Cảm xúc thay đổi thông qua giọng điệu: ở 4 câu đầu → giọng điệu háo hức, ở 10 câu tiếp → dồn dập phát hiện ra, chiêm ngưỡng, trong sự ngạc nhiên, ở 5 câu cuối → trở lại với sự tĩnh lặng.
Câu 7 (trang 67 SGK | Ngữ văn lớp 10 Tập 1)
Hãy chia sẻ những cảm nhận của bạn về cảnh đẹp nào đó khác tại đất nước Việt Nam ta mà bạn đã có dịp được đến tìm hiểu thông qua sách báo hoặc đã được đến thăm.
Trả lời:
Tôi đã từng có cơ hội được ghé thăm Tràng An, thuộc tỉnh Ninh Bình. Nơi đây quả thực phải nói là một trong những món quà giá trị nhất, tuyệt vời nhất mà mẹ thiên nhiên đã ban tặng cho con người chúng ta. Quần thể danh thắng Tràng An này có bao gồm 48 hang động xuyên thủy, có 31 dòng sông xanh vắt, trong veo. Bên cạnh đó là có những kiến trúc chùa chiền rất cổ kính và trang nghiêm. Đây có thể nói rằng là một nơi mà bạn được phép đắm mình trong không khí của núi rừng cổ xưa. Ngồi ở trên thuyền, chúng ta giống như được thả hồn vào trong không gian thanh tịnh, yên bình. Những hang động nơi đây giống như những viên ngọc chỉ chờ đợi du khách tới ngắm nghìn và chiêm ngưỡng. Bên trong những hang động ấy là những đoạn thạch nhũ, được tạo ra bởi thiên nhiên tạo hóa hùng vĩ. Điều này đã tạo nên được một vẻ đẹp hoang sơ nhưng thật cuốn hút, ngây ngất lòng người.
Trên đây là bài Soạn bài Hương Sơn phong cảnh mà BUTBI muốn gửi gắm tới các bạn học sinh lớp 10. Mỗi kiến thức của bài học đều là vô giá, đều giúp các bạn có thêm những cách nhìn nhận, đánh giá mới, rộng mở hơn với đời sống. Các bạn hãy liên tục cập nhật butbi.hocmai.vn để tra cứu những bài soạn văn 10 Chân trời sáng tạo mới nhất nhé!
