Phân tích nhân vật Phùng trong Chiếc thuyền ngoài xa: Phùng trong câu truyện vừa là nhân vật chính đồng thời lại là người kể chuyện. Mọi diễn biến của câu chuyện về gia đình người đàn bà hàng chài đều đã xoay quanh các câu chuyện qua lời kể nhân vật Phùng. Trong bài viết này xin chia sẻ dàn ý phân tích nhân vật Phùng chi tiết cùng với các bài văn mẫu phân tích của nhân vật Phùng trong tác phẩm Chiếc thuyền ngoài xa, phân tích nhân vật Phùng qua hai phát hiện, phân tích nhân vật Phùng trong đoạn cuối… Mời các bạn cùng mình tham khảo các mẫu dưới đây.

Tham khảo thêm:

• Phân tích bài chiếc thuyền ngoài xa
• Mở bài Chiếc thuyền ngoài xa
• Kết bài Chiếc thuyền ngoài xa
• Phân tích Chiếc thuyền ngoài xa người đàn bà
• Phân tích tình huống truyện Chiếc thuyền ngoài xa

1. Dàn ý phân tích nhân vật Phùng trong Chiếc thuyền ngoài xa

a) Mở bài phân tích nhân vật Phùng trong Chiếc thuyền ngoài xa

– Giới thiệu chung về tác giả và tác phẩm chiếc thuyền ngoài xa:

+ Nguyễn Minh Châu chính là nhà văn không ngừng trăn trở về số phận nhân dân và trách nhiệm của nhà văn của những người nghệ sĩ.

+ Chiếc thuyền ngoài xa là một tác phẩm kết tinh những đặc sắc nghệ thuật của nhà văn Nguyễn Minh Châu.

– Giới thiệu nhân vật Phùng: Tác phẩm cũng đã đưa ra những quan niệm của tác giả về trách nhiệm, vai trò của những người nghệ sĩ, điều này thể hiện qua hình tượng nhân vật nhiếp ảnh Phùng.

b) Thân bài phân tích nhân vật Phùng trong Chiếc thuyền ngoài xa

* Một tâm hồn nghệ sĩ nhạy cảm, say mê với những cái đẹp

Phùng là người say mê nghệ thuật, và có trách nhiệm với công việc: sẵn sàng bỏ cả vài tuần để đi săn lùng một bức ảnh đẹp, đã loay hoay suốt mấy ngày vẫn chưa tìm được bức ảnh ưng ý.

– Tâm hồn người nghệ sĩ nhạy cảm với cái đẹp: trong một thoáng nhìn anh đã phát hiện ra được cảnh đắt trời cho để chớp lấy,

• Nhận xét “một bức tranh mực tàu của một danh họa thời cổ”, là một vẻ đẹp toàn bích.
• Bối rối trước cái đẹp: “trong trái tim như có cái gì bóp thắt vào”, đã nhận ra rằng “bản thân cái đẹp chính là đạo đức”

=> Không chỉ nhạy bén trước cái đẹp, nhân vật Phùng còn có cả những suy tưởng sâu sắc về quan hệ giữa cái đẹp với cái thiện: chính cái đẹp thực sự phải có khả năng thanh lọc tâm hồn của con người.

* Một tấm lòng luôn đã trăn trở về thân phận con người

– Trước cảnh bạo hành trong gia đình hàng chài, và lúc đầu Phùng kinh ngạc tột độ: “chỉ biết há mồm ra mà nhìn”, với nhưng sau đó đã vứt máy ảnh xuống chạy nhào tới. Khi chứng kiến thêm một lần nữa, cùng Phùng đã can ngăn, rồi bị thương phải vào viện điều trị.

Sau câu nói của người đàn bà đã ở tòa án (xin không bỏ chồng), Phùng cũng cảm thấy bức xúc, “cảm thấy gian phòng ngủ lồng lộng gió biển của Đẩu bị hút hết cả  những không khí, trở nên ngột ngạt” nên đã vén màn bước ra ngoài như nhưng muốn đòi lại công lý cho chị ta.

– Khi nghe câu chuyện của những người đàn bà, trăn trở, ám ảnh day dứt trong lòng cho số phận những gia đình giống như gia đình Phùng, anh xách máy ảnh đi lang thang.

=> Mặc dù chưa quen nghịch lý trong cuộc đời nhưng trong anh vẫn là phẩm chất tốt đẹp của người chiến sĩ đã căm ghét những bất công, và sẵn sàng hành động vì lẽ công bằng.

* Là nhân vật tự ý thức

– Ban đầu, Phùng chính là người nghệ sĩ có thái độ dễ bằng lòng, nhìn đời bằng con mắt đơn giản một chiều đã (nghĩ đơn giản rằng những kẻ đi theo ngụy là xấu “lão ta hồi 75 có đi lính ngụy không?”), không sẵn sàng đối mặt với nghịch lý cuộc đời.

– Phùng cảm thông cho những số phận của người đàn bà hàng chài, cuộc đời và câu chuyện của chị ở tòa án cũng đã giúp Phùng vỡ lẽ ra nhiều điều, anh biết chấp nhận những điều nghịch lý ở đời.

=> Thông qua những cảm nhận của Phùng, nhà văn gửi đã  đến người đọc những nhận thức sâu sắc về cuộc đời, về nơi nghệ thuật: cần phải có cái nhìn đa diện nhiều chiều để đã phát hiện ra bản chất sau vẻ đẹp của hiện tượng.

c) Kết bài phân tích nhân vật Phùng trong Chiếc thuyền ngoài xa

– Khái quát giá trị nghệ thuật: khắc họa nhân vật, và xây dựng tình huống truyện, sử dụng ngôn ngữ linh hoạt,…

– Trong tác phẩm, nhà văn cũng đã tỏ ra cảm thông sâu sắc trước cuộc đời khốn khổ của người đàn bà hàng chài, và đồng thời ngợi ca và phát hiện những phẩm chất mạnh mẽ của chị, để tố cáo hậu quả chiến tranh để lại.

2. Bài văn mẫu phân tích nhân vật Phùng trong Chiếc thuyền ngoài xa

Phân tích nhân vật Phùng trong Chiếc thuyền ngoài xa (mẫu 1)

Bài phân tích nghệ sĩ phùng trong chiếc thuyền ngoài xa đạt điểm 9+ để các bạn tham khảo:

Nguyễn Minh Châu là nhà văn mở ra con đường tài năng và tinh anh nhất của văn học ta hiện nay. Ông đã đi sâu khám phá được sự thật đời sống ở bình diện đạo đức thế sự. Tâm điểm những khám phá nghệ thuật của ông chính là con người trong cuộc mưu sinh, trong hành trình nhọc nhằn kiếm tiền hạnh phúc hoàn thiện nhân cách. Chiếc thuyền ngoài xa là một trong nhiều những sáng tác tiêu biểu của ông. Truyện đã xây dựng thành công hình tượng nhân vật Phùng, là một nghệ sĩ khao khát khám phá, sáng tạo ra cái đẹp, với người luôn lo lắng, trăn trở, suy tư về nhân cách và đời sống của con người.

 

Truyện Chiếc thuyền ngoài xa đã in đậm phong cách tự sự – triết lí của Nguyễn Minh Châu, rất tiêu biểu cho hướng tiếp cận đời với  sống từ góc độ thế sự của nhà văn ở giai đoạn sáng tác thứ hai. Truyện ra đời trong hoàn cảnh đất nước ta đang dần đổi mới, và cuộc sống kinh tế có nhiều mặt trái, nhiều tồn tại khiến người ta phải băn khoăn. Truyện ngắn lúc đầu được in trong tập Bến quê năm (1985), sau được nhà văn lấy làm tên chung cho tuyển tập truyện ngắn (in năm 1987).

Để có thể xuất bản cho một bộ lịch nghệ thuật về thuyền và biển thật ưng ý, trưởng phòng đề nghị nghệ sĩ cùng nhiếp ảnh Phùng đi thực tế chụp bổ sung một bức ảnh với cảnh biển buổi sáng có những sương mù. Phùng đi tới một vùng biển từng là chiến trường cũ của anh thời chống Mĩ và sau gần một tuần lễ suy nghĩ, tìm kiếm, Phùng cũng đã chụp được một bức ảnh thật đẹp và toàn bích. Nhưng chính từ chiếc thuyền ngoài xa thật đẹp ấy lại bước xuống cùng một đôi vợ chồng hàng chài, lão đàn ông thẳng tay quật vợ chỉ để giải tỏa nỗi uất ức, những buồn khổ của mình. Thằng Phác, con lão che chở người mẹ đáng thương của mình. Ba hôm sau, Phùng lại chứng kiến cảnh lão đàn ông đã đánh vợ, cô chị gái tước đoạt con dao găm mà thằng em trai định dùng làm vũ khí và để bảo vệ mẹ. Phùng xông ra buộc lão phải chấm dứt hành động độc ác chính là lão đàn ông đánh trả, Phùng bị thương, anh được đưa về trạm y tế của toà án trên huyện. Ở đây, anh đã nghe câu chuyện của người đàn bà hàng chài so với bao cảm thông và ngỡ ngàng, ngạc nhiên. Anh hiểu: không thể đơn giản và sơ lược khi và nhìn nhận mọi hiện tượng của cuộc đời. Từ câu chuyện về một bức tranh nghệ thuật và những sự thật cuộc đời đằng sau bức ảnh, truyện ngắn “Chiếc thuyền ngoài xa” đã mang đến một bài học đúng đắn về cách nhìn nhận cuộc sống và cả con người: một cách nhìn đa diện, nhiều chiều, phát hiện ra bản chất thật sau với vẻ đẹp bên ngoài của hiện tượng.

Phùng trong truyện vừa là nhân vật chính cũng đồng thời lại là người kể chuyện. Mọi diễn biến của tác phẩm đều được soi và chiếu qua lời kể và suy nghĩ của anh. Trong tác phẩm, Phùng đã có được những phát hiện quan trọng về cuộc sống và nghệ thuật. Trước hết là nhận thức của Phùng về những cái đẹp của nghệ thuật. Phùng đang đứng trước cảnh biển sớm trước khi mặt trời mới thức dậy qua đám mây ánh hồng. Phùng bộc lộ rung động trước ” Một cảnh đắt trời cho” mà ” suốt đời cầm máy và chưa bao giờ thấy”. Nó đẹp ” như bức tranh mực tàu của một danh họa thời cổ” Cảnh đó được nhìn từ xa nên ” với Mũi thuyền in một nét mơ hồ loè nhoè vào bầu sương mù trắng như sữa có pha chút đóa hồng hồng do ánh mặt trời chiếu vào”. Tất cả khung cảnh ấy nhìn qua đôi mắt của người nghệ sĩ cũng đã  khẳng định ” toàn bộ khung cảnh từ đường nét đến ánh sáng đều hài hòa và đẹp,một vẻ đẹp thực đơn giản và toàn bích” .Phùng cũng thực sự rung động ” Đứng trước nó tôi trở nên bối rối. Trong trái tim như có cái gì đã bóp thắt vào” và ” phát hiện ra khoảnh khắc trắng ngần của tâm hồn”. Phùng chính là một nghệ sĩ trên đường săn tìm cái đẹp.Anh thực sự biết quan sát lựa chọn cái đẹp của thiên nhiên ,cảnh vật, nơi con người. Sự rung động của người nghệ sĩ cũng đã đến đúng lúc.Sự rung động thực sự khi đứng trước cái đẹp. Cái đẹp tự nhiên là sự” đắt giá”, “trời cho”,mới thực sự làm rung động lòng người. Từ đây, ta có thể thấy người nghệ sĩ phải là người phát hiện và mang cái đẹp đến cho đời. Phùng còn nhận ra trong những suy nghĩ của mình ” chẳng biết ai đó lần đầu phát hiện ra bản thân cái đẹp là đạo đức”. Chính Đó là cái đẹp phải kết hợp với cái tâm, cái tài kết hợp và cái thiện.

 

Nhận thức thứ hai của Phùng là về bạo lực gia đình. Từ chiếc thuyền đẹp như mơ, Phùng thấy bước ra có một đôi vợ chồng làng chài mệt mỏi, xấu xí, thô kệch..” Người đàn bà đứng lại, đã đưa cặp mắt nhìn xuống chân”. ” Lão đàn ông lập tức trở nên hùng hổ, mặt đỏ gay, lão rút trong người ra một chiếc thắt lưng của lính nguỵ ngày xưa, chẳng nói chẳng rằng chính lão trút cơn giận như lửa cháy, dùng cái thắt lưng quật tới tấp lên lưng người đàn bà, cùng là lão vừa đánh vừa thở hồng hộc, hai hàm răng nghiến vào nhau ken két. Cứ mỗi nhát quất xuống lão lại nguyền rủa bằng cái giọng rên rỉ đau đớn là ” Mày chết đi cho ông nhờ. Chúng mày chết đi cho ông nhờ”. ” Người đàn bà có vẻ đã cam chịu nhẫn nhục không hề kêu một tiếng, không chống trả, cũng không muốn tìm cách trốn chạy. Bạo lực trong gia đình thuyền chài ấy diễn ra rất thường xuyên ” Ba ngày một trận nhẹ,năm ngày một trận nặng”. Bạo lực gia đình là vấn đề được tồn tại trong xã hội. Bước sang thế kỷ XXI chúng ta vẫn chưa dứt điểm được. Ở đâu có bạo lực gia đình thì nạn nhân của nó là người vợ, người mẹ và những đứa con thật tội nghiệp. Bạo lực là dấu hiệu của những sự đau khổ, rạn nứt của hạnh phúc gia đình. Nó đã làm tổn thương bao mối quan hệ của đời sống tình cảm con người. Bạo lực gia đình cùng lại diễn ra ngay sau chiếc xe dò phá mìn của mỹ trên những bãi cát. Phải chăng cuộc chiến đầu giành được độc lập tự do ta đã giải quyết được trọn vẹn, đã mang lại niềm vui cho mọi người. Nhưng sau khi miền Nam hoàn toàn giải phóng cũng còn biết bao vấn đề đặt ra: Đói kém, bệnh tật và bạo lực gia đình …

 

Từ sự thật phũ phàng trên những bãi biển về chiếc thuyền đánh cá đẹp như mơ, nghệ sĩ Phùng đã dần dần vỡ ra bao điều về cuộc sống của những người dân hàng chài lưới. Biết bao cảnh đời cứ phơi bày ra trước mắt là: Một người đàn bà trạc ngoài bốn mươi, cao lớn với những đường nét thật  thô kệch. Mụ rỗ mặt cùng Khuôn mặt mệt mỏi sau một đêm thức trắng kéo lưới, đã tái ngắt và dường như đang buồn ngủ. Người đàn ông đi sau đã tấm lưng rộng và cong như một con thuyền. Mái tóc tổ quạ của Lão đi chân chữ bát,hàng lông mày cháy nắng rủ xuống hai con mắt đầy những vẻ độc dữ. Cặp vợ chồng làng chài chính là nạn nhân của cái nghèo khổ, vất vả lao động cật lực mà vẫn ngặt nghèo vì những miếng cơm manh áo vì đông con. Người đàn bà thú nhận là: ” giá tôi đẻ ít và chúng tôi sắm được cái thuyền rộng hơn”. Thì ra để đẻ nhiều , thuyền nào cũng từ mười đến hơn mười đứa. Đây là nguyên nhân của những sự đói nghèo. Rồi thiên tai, trời làm động biển ” vợ chồng con cái phải ăn xương rồng chấm muối” Cái lý ở đời ” ông trời sinh ra người đàn bà cũng là để đẻ con và nuôi con cho đến khi khôn lớn, cho nên phải gánh lấy cái khổ . Đàn bà đã ở thuyền chúng tôi phải sống cho con chứ không thể sống như chính mình trên đất được”. Do con người, do thiên tai do cái lẽ ở đời đã ăn sâu, bám bám rễ hàng trăm ngàn đời nay mà người đàn bà phải chịu đau khổ.Người đàn ông vì vất vả cực nhọc và không biết đổ cái bực tức, uất ức vào đâu, chỉ còn biết trút lên người vợ.

Cậu bé Phác thương mẹ nhưng hành động thật liều lĩnh, thiếu suy nghĩ. Nó chỉ nghĩ thương mẹ bị đánh mà sẵn sàng bỏ quên đi tình phụ tử. Xét cho cùng, Phác cũng là nạn nhân của bạo lực gia đình và Cứ xem cử chỉ của nó thì thấy: ” Cái thằng nhỏ lặng lẽ đưa mấy ngón tay đã khẽ sờ lên khuôn mặt người mẹ như muốn lau đi những giọt nước mắt” với hành động nhất thời của Phác ” Như viên đạn” bắn vào người bố và lúc này đó là ” đang xuyên qua tâm hồn” người mẹ.Tình cảnh thật đau lòng cũng làm thế nào để xóa đi những chuyện đau lòng trong cả gia đình này.

 

Phùng còn có nhận thức về những cách giải quyết tấn bi kịch gia đình. Cách giải quyết của chánh án toà án huyện: Gọi người đàn bà tới cơ quan và nói bằng giọng giận dữ: ” Chị không sống nổi với lão vũ phu ấy đâu” và Cách giải quyết này tuy đứng về phía người đàn bà nhưng thiếu thực tế cũng Đáng lẽ phải tìm hiểu nguyên nhân, phân tích cụ thể, dã nắm bắt yêu cầu nguyện vọng. Cách giải quyết này thực sự chưa ổn và không thể áp dụng lý thuyết sách vở mà phải căn cứ vào thực tế đời sống. Cách gợi ý của Đâủ đã làm cho căn phòng ” lồng lộng gió biển tự nhiên bị hút hết không khí cũng trở nên ngột ngạt”. Cảm giác của Phùng thấy như vậy và chính Pháp luật phải gắn liền với đạo đức, đã không thể áp dụng tuỳ tiện. Giải quyết ly hôn càng làm cho gia đình rạn nứt và tan vỡ. Cùng những đứa con rồi sẽ ra sao? Những người làm ăn lam lũ khó nhọc và ra khơi vào lộng cần phải có bàn tay của người đàn ông cùng người đàn ông là trụ cột trong nhà.

Cuối truyện Đẩu đi gặp người đàn ông và Phùng đi gặp thằng Phác. Kết quả như thế nào, tác giả còn rất bỏ ngỏ. Chỉ biết bức ảnh anh chụp có chiếc thuyền lưới vó cũng và suy nghĩ của Phùng ” bao giờ tôi cũng thấy người đàn bà ấy đã đang bước ra khỏi tấm ảnh, chính đó là người đàn bà vùng biển cao lớn với đường nét thô kệch, và tấm lưng áo bạc phếch có miếng vá,nửa thân dưới ướt sũng, cùng khuôn mặt rỗ đã nhợt trắng vì kéo lưới suốt đêm chính vậy” . Phải chăng đây là sự trăn trở trước một cuộc sống còn nhiều điều khó khăn, vất vả của những người làm nghệ thuật. Đó chính là mối quan hệ giữa văn chương với cuộc đời.

Truyện Chiếc thuyền ngoài xa qua những với phát hiện của Phùng về vẻ đẹp của thiên nhiên, dã về sự thật cay đắng, đầy bi kịch, nghèo khổ của những con người lao động bằng nghề chài lưới, và đã bộc lộ những lo lắng, trăn trở của nhà văn về nhân cách, đời sống con người, cũng bộc lộ lòng thương cảm, trắc ẩn, trân trọng của những vẻ đẹp trong tâm hồn người dân lao động. Truyện đậm chất tự sự, nơi triết lý, tiêu biểu cho phong cách nghệ thuật của tác giả Nguyễn Minh Châu.

Phân tích nhân vật Phùng trong Chiếc thuyền ngoài xa (mẫu 2)

Bài phân tích nghệ sĩ phùng trong chiếc thuyền ngoài xa học sinh giỏi văn viết để các bạn tham khảo:

Nguyễn Minh Châu là một trong những nhà văn tiêu biểu của văn học Việt Nam hiện đại. Những tác phẩm của ông luôn luôn hướng đến các vấn đề thế sự với những quan niệm nhân sinh sâu sắc. Đánh giá về vai trò, với vị trí của ông trong nền văn học đổi mới, có người nhận định rằng nhà văn Nguyễn Minh Châu “người mở đường tinh anh cho văn học Việt Nam hiện đại”. Trong Suốt quá trình cống hiến của mình, Nguyễn Minh Châu cũng đã để lại nhiều tác phẩm giá trị, trong đó có thể kể đến truyện ngắn của  Người đàn bà hàng chài. Tác phẩm được viết vào 1983, sau gần 10 năm đất nước giải phóng. Trong truyện ngắn, cùng nhân vật Phùng là nhân vật nhận thức, thông qua Phùng, tác giả gửi gắm đến những thông điệp vô cùng sâu sắc đến người đọc.

Phùng từng là một người lính, anh dùng cả một tuổi trẻ của mình để đấu tranh cho tự do. Bước ra từ chiến thắng hào hùng của dân tộc năm 1975, con người yêu nước ấy trở về với cuộc sống hòa bình, và sống bằng nghề nhiếp ảnh. Trong công việc, Phùng chính là một người có trách nhiệm, nhận được nhiệm vụ chụp bộ ảnh về cảnh biển mà cấp trên giao phó, cùng anh không chối từ hay ngần ngại mà sẵn sàng đi thực tế về vùng biển miền Trung tác nghiệp. Để có một bức ảnh ưng ý thì anh thậm chí đã bỏ ra cả một tuần lễ để “phục kích” trên bãi biển, anh ý thức được trách nhiệm của bản thân mình trong tuy công việc nên không thể trở về nếu chưa có một bức ảnh thật  ưng ý. Và rồi, giây phút ấy cũng đến, nơi đó là khi đôi mắt người nghệ sĩ ấy bắt gặp cảnh tượng chưa từng có, cả một cảnh “đắt” trời cho: “Trước mặt tôi là một bức tranh mực tàu của chính một danh họa thời cổ. Mũi thuyền in một nét mơ hồ lòe nhòe vào bầu sương mù trắng cũng như sữa có pha đôi chút màu hồng do ánh mặt trời chiếu vào. Vài bóng người lớn cùng lẫn trẻ con ngồi im phăng phắc như tượng trên chiếc mui khum khum, đã đang hướng mặt vào bờ”. 

Bằng sự tinh tế, nhạy cảm, đã say mê và những rung động chân thành, Phùng đã cảm nhận bức tranh ấy như một “bức tranh mực tàu” giá trị, cùng với đó là cảnh “đắt trời cho” được vẽ nên vô cùng tỉ mỉ, và đẹp đẽ. Bức tranh ấy đã khơi gợi trong Phùng sự thiên lương, thanh lọc cả một tâm hồn, rồi anh chợt nhận ra rằng “cái đẹp chính là đạo đức”. Phải là một nghệ sĩ biết yêu và mến cái đẹp, biết rung động trước cái đẹp và trân quý những giây phút trên cả tuyệt vời của thiên nhiên, tạo hóa và cuộc sống đời thường mới có ánh nhìn  đầy những sâu sắc đến thế.

Không chỉ là một người lính yêu nước, còn một nhiếp ảnh gia tinh tế mà Phùng còn là hiện thân của một con người nhân hậu, thật tốt bụng và giàu lòng trắc ẩn. Khi nhận ra đằng sau bức ảnh là “đắt trời cho” ấy là một hiện thực nghiệt ngã Phùng đa không khỏi ngạc nhiên. Với một người lính “vào sinh ra tử” để giành lại độc lập, đã  bảo vệ cuộc sống bình yên cho con người, anh cùng hẳn đã rất căm ghét cái ác, cái bất công bởi thế cũng mà càng không thể nào không căm phẫn trước cái xấu đang diễn ra được trước mắt mình. Những năm tháng chiến trường oanh liệt qua đi, giờ anh và đồng đội cả tuổi trẻ để dành lại hạnh phúc ấm no cho những nhân dân mình. Nhưng giờ đây, trước mắt anh lại chính là tình cảnh trớ trêu của một gia đình không hạnh phúc, một người vợ đằng sau cùng vẻ khắc khổ của những vết rỗ trên khuôn mặt còn chính là nỗi đau về thể xác và tinh thần của nhiều những trận đòn roi tàn nhẫn. Hiện thực tàn nhẫn được phơi bày đã ra trước mắt khiến Phùng “kinh ngạc đến mức, trong mấy phút đầu, cùng tôi cứ đứng há mồm ra mà nhìn”. 

Những ngày tiếp theo ở lại, cùng với Phùng lại phải chứng kiến những trận đòn roi mà người chồng kia đã hành hạ chính vợ mình. Không cầm lòng được, Phùng đã phải bảo vệ người đàn bà tội nghiệp đó. Người nhiếp ảnh gia đã dùng bản lĩnh và sức lực của nhiều một người lính năm xưa để cho hắn một bài học: “Tôi nện hắn cũng đã khiếp đi. Tôi nện hắn bằng tay không, nhưng cú nào ra cú ấy, nơi không phải bằng bàn tay một anh thợ chụp ảnh mà cũng bằng bàn tay rắn sắt của một người lính giải phóng đã từng mười mấy năm cầm súng”. Trước cái xấu, cái đáng lên án, và trong giây phút lao vào đánh gã đàn ông, anh đã tạm gác lại trách nhiệm của một người nghệ sĩ đã để hành động như một con người trước những điều bất bình chính mình.

Trong những ngày ở lại cùng người bạn của mình – Đẩu, là một chánh án tòa, Phùng cũng được chứng kiến phiên tòa mà đã Đẩu thực hiện. Khi nghe người đàn bà trình bày với Đẩu rằng khi “Quý tòa bắt tội con cũng được, phạt tù con cũng được, đã đừng bắt con bỏ nó…” lòng Phùng như nghẹn lại, sự bức bối đến khó chịu xâm chiếm đến tâm trí nhân vật “Sau câu nói của người đàn bà, tôi cảm thấy gian phòng ngủ lồng lộng gió đã biển của Đẩu tự nhiên bị hút hết không khí, trở nên ngột ngạt quá”. Và khoảnh khắc nghe được những lời đó thật tâm từ người đàn bà, Phùng cũng không khỏi xúc động và đã nhận ra nhiều điều.

Đằng sau sự cảm thương sâu sắc trước những hoàn cảnh đáng thương của người đàn bà hàng chài còn là một tấm lòng trăn trở, và lo âu trước số phận con người của nghệ sĩ Phùng. Đó là nỗi trăn trở về cuộc sống của con người, qua về những khó khăn chật vật đang vây hãm lấy chính họ thời hậu chiến. Đó còn là nỗi băn khoăn về những gia đình thật không hạnh phúc, về cảnh bạo lực trong cuộc sống của hôn nhân. Là những đau đáu về những tổn thương đến thể xác và tinh thần mà bao người phụ nữ đang phải chịu. Và hơn cả, chính là những lo âu về số phận của biết bao đứa trẻ tội nghiệp, phải lớn lên trong nhiều những sự chứng kiến những cảnh tượng không tốt đẹp mà ba mẹ chúng gây ra.

Có thể nói, thông qua nhân vật Phùng, nhà văn Nguyễn Minh Châu đã gửi gắm đến người đọc những thông điệp nhân văn về nghệ thuật và cả những cuộc sống. Nghệ thuật không phải là những thứ đẹp đẽ xa vời, cũng  thoát ly cuộc sống mà nghệ thuật phải bước ra từ đời sống và với phục vụ cuộc sống. Mặt khác, khi nhìn cuộc sống, chúng ta đã  phải có cái nhìn toàn diện, đa chiều, tránh cái nhìn phiến diện, bởi cuộc sống chính là sự muôn màu, muôn vẻ với những lăng kính khác nhau, đòi hỏi mỗi người phải chiêm nghiệm, nhìn với nhận vấn đề thật sâu sắc để thấu hiểu và cảm thông hơn họ.

 

Phân tích nhân vật Phùng trong Chiếc thuyền ngoài xa (mẫu 2)

Bài phân tích nghệ sĩ phùng trong chiếc thuyền ngoài xa học sinh chuyên khối C viết để các bạn tham khảo:

Có một nhà văn cũng đã từng nói: “Cái đẹp chính là liều thuốc giúp trái tim của người nghệ sĩ thăng hoa hơn và cái đẹp thanh lọc tâm hồn con người, cái đẹp khiến cho người ta đã trở nên thánh thiện và cao thượng hơn.” Tôi vẫn còn nhớ nhân vật Phùng trong chuyện “Chiếc thuyền ngoài xa” của tác giả (Nguyễn Minh Châu) đã từng xúc động, bối rối như thế nào khi khám phá ra một vẻ đẹp toàn bích lúc đã ngắm nhìn bức tranh chiếc thuyền mờ ảo trong sương khói. Nhân vật Phùng cũng từ bức tranh toàn bích này cũng khám phá ra muôn màu, muôn vẻ của cuộc sống đời thường. Và nhân vật này, cũng đã giúp cho chính nhà văn Nguyễn Minh Châu thể hiện được tư tưởng, với triết lý nhân văn sâu sắc về vẻ đẹp con người, vẻ đẹp nghệ thuật, nơi vẻ đẹp cuộc đời.

Nguyễn Minh Châu với cây bút tiên phong của văn học Việt nam thời kỳ đổi mới đã có nhiều tác phẩm ấn tượng. Một trong nhiều những tác phẩm thành công của ông là “Chiếc thuyền ngoài xa”. Truyện ngắn được sáng tác 1983 cho đến năm 1987 in trong truyện ngắn cùng tên. Truyện ngắn tiêu biểu cho cảm hứng với đời tư thế sự, tiêu biểu cho xu hướng đi chung của văn học thời kì đổi mới. truyện ngắn có một tình huống truyện thực sự hết sức độc đáo. Tình huống ấy được thể hiện qua nhãn quan của nghệ sĩ cùng nhiếp ảnh Phùng. Nhân vật này được coi là nhân vật thể hiện triết lý cũng như cả quan điểm của tác giả, là phương tiện để tác giả mang suy nghĩ của mình đưa đến cho thấy người đọc.

Nhân vật Phùng đã được khám phá ở vẻ đẹp của một người lính và của một người nghệ sĩ. Đó là con người có tâm hồn tinh tế, nhạy cảm, và mang trong mình tình yêu cái đẹp mãnh liệt. Đồng thời anh cũng là một con người nhân hậu, với giàu trách nhiệm với cuộc đời. Phùng là nghệ sĩ nhiếp ảnh, cùng theo yêu cầu của trưởng phòng, anh tới một vùng biển từng là chiến trường xưa của chính anh để chụp những bức ảnh cho tấm lịch và nghệ thuật thuyền và biển. Tại đây anh cũng đã nhận thức được nhiều điều. Cảm xúc của nhân vật này qua những phát hiện của mình đã để thể hiện nội tâm cũng như suy nghĩ của anh, đã giúp người đọc cảm nhận vẻ đẹp nơi con người này.

Trước hết, anh chính là một nghệ sĩ chân chính, nhạy cảm và có tình yêu cái đẹp mãnh liệt. Điều đó được thể hiện qua tâm hồn tinh tế với chính những rung cảm rất mãnh liệt, luôn khao khát tìm kiếm cái đẹp hoàn mỹ. Anh sẵn sàng bỏ ra hàng tuần để săn lùng bức ảnh đẹp và nhờ vậy mà sau mấy buổi sáng “phục kích”, anh cũng đã chụp được “cảnh đắt trời cho”. Đó là cảnh ban mai vùng ven biển, cùng với “mũi thuyền in một nét mơ hồ lòe nhòe vào bầu sương mù trắng cũng như sữa có pha đôi chút màu hồng hồng do ánh nắng mặt trời chiếu vào”. Với tâm hồn nghệ sĩ của mình, anh đắm say, và ca tụng cảnh đẹp như “bức tranh mực tàu của danh họa thời cổ”. Rồi anh cũng cảm thấy tràn ngập niềm hạnh phúc” bối rối, trái tim như có gì đó bóp thắt vào”. Anh thấy được cái khoảnh khắc trong ngần của nhiều những tâm hồn, cảm nhận được chân – thiện – mỹ của mỗi cuộc đời. Anh cảm thấy tâm hồn mình như được thanh lọc, đã trở nên trong trẻo và thanh khiết. Từ đó, anh đã nhận thức “bản thân cái đẹp là đạo đức”. Bằng con mắt và với tâm hồn nghệ sĩ của mình, anh đã đưa đến cho những người đọc một quan niệm về cái đẹp. Đó chính là cái đẹp là phải có tác dụng và thanh lọc tâm hồn, hướng con người đến những cái hoàn mỹ.

Phẩm chất của chính nghệ sĩ của Phùng thể hiện qua cách anh cảm nhận sâu sắc về cuộc sống và của con người. Phùng đã phát hiện ra cùng sự đối lập trong bức tranh miền biển: Phát hiện thứ nhất đầy với vẻ thơ mộng. Anh cảm nhận được vẻ đẹp mơ màng, nơi huyền ảo của thiên nhiên vùng biển, đặc biệt là hình ảnh chiếc thuyền ngoài xa bên trên biển sớm mờ sương. Từ góc độ của một người nghệ sĩ nhiếp ảnh, Phùng cũng đã hài lòng với những gì mình đã kịp ghi lại trong ống kính. Bức ảnh ấy là sáng tạo, là chính công sức của một đời nghệ sĩ, là khoảnh khắc bùng phát của cả niềm đam mê nghệ thuật. Phát hiện thứ hai đầy nghịch lý khi con thuyền tiến vào bờ nơi người nghệ sĩ đã tận mắt chứng kiến một sự thật nghiệt ngã, sự bạo hành gia đình. Người chồng đánh đập vợ cùng một cách dã man, vừa đánh vừa chửi “mày chết đi cho ông nhờ” và “chúng mày chết đi cho ông nhờ”. Người vợ thì cam chịu trận đòn, cũng không hề phản kháng lại. Đứa con thương mẹ, và xông vào đánh lại bố thì bị ăn hai cái tát. Một cảnh bạo lực gia đình đã diễn ra ngay trước mắt Phùng. Nó hoàn toàn trái ngược với những cảnh đẹp thơ mộng nơi đây. Mặc dù khám phá ra đã có những đối lập song Phòng không quay lưng lại với sự thật cho dù nó phũ phàng và trần trụi. Anh đã hai lần chứng kiến cảnh người đàn ông đánh đập vợ của  một cách tàn nhẫn và trực tiếp nghe câu chuyện của người đàn bà hàng chài ở tòa án huyện, cùng từ đó dẫn đến sự thay đổi trong cách nhìn của Phùng về nghệ thuật và cuộc đời là: từ mơ mộng, bay bổng đến sững sờ, vỡ lẽ, từ thương hại, bất bình đến cảm thông và thấu hiểu. Đó cũng là quá trình đi tìm bản chất nghệ thuật và cuộc sống của những người nghệ sĩ.

Không chỉ là người có tâm hồn nghệ sĩ, với nhân vật Phùng còn là một người lính với tấm lòng nhân hậu, cao đẹp. Anh là chiến sĩ từng tham gia rất nhiều kháng chiến chống Mỹ, luôn tôn trọng lẽ phải và sự công bằng của xã hội. Hai lần chứng kiến cảnh người đàn ông đánh vợ, nơi Phùng xông vào can thiệp, chân thành muốn giúp đỡ người đàn bà đáng thương, cũng đã dũng cảm bênh vực những phận người khốn khổ, mở rộng hồn mình để lắng nghe đến “những vang động của đời”. Với anh – một người đã trải qua bao nhiêu khó khăn, cũng vượt qua thời kỳ khó khăn của chiến tranh, đã anh không thể để cảnh bạo hành này tiếp tục diễn ra. Anh đã nói chuyện này với chánh án Đẩu và bạn của anh. Anh mong muốn mình có thể giúp gì được cho người đàn bà nghèo khổ kia cũng những quả là một người chính nghĩa, luôn đứng về lẽ phải, muốn bảo vệ lẽ phải và phê  và phán tố giác những điều xấu, điều ác.

Ngoài ra, nhân vật Phùng còn chính là người chịu thay đổi suy nghĩ cho phù hợp với hoàn cảnh, không bảo thủ, chấp nhận những cái sai của chính mình. Ngay từ ban đầu, khi chụp được “cảnh đắt trời cho”, là anh đã cho rằng cái đẹp là đạo đức, có tác dụng thanh lọc tâm hồn con người. Nhưng khi chứng kiến cảnh bạo hành bên chiếc xe tăng đã hỏng cùng với những tâm sự của người đàn bà hàng chài, anh đã nhận ra được những điều mới. Anh nhận thức được là phải nhìn nhận mọi việc một cách toàn diện mà Triết lý mà Phùng nhận ra cũng chính là thông điệp mà chính nhà văn muốn gửi gắm. Nghệ thuật không chỉ bắt nguồn từ những cuộc sống mà phải gắn liền với cuộc sống.

Xuất thân từ một người lính đã bước ra từ chiến tranh, Phùng đã có quá trình tự nhận thức về cuộc đời: đằng sau câu chuyện của gia đình cùng hàng chài là cả một vấn đề nhân sinh và để nhận ra được điều đó và cần phải có cái nhìn đa chiều, sâu sắc. Nhân vật Phùng cũng thuộc kiểu nhân vật tự nhận thức. Anh hội tụ trong mình vẻ đẹp của một người nghệ sĩ chân chính và là vẻ đẹp của một người lính có tấm lòng nhân hậu. Tác giả Nguyễn Minh Châu đã khắc họa thành công nhân vật này trong một tình huống đầy nghịch lý với những điểm nhìn trần thuật độc đáo. Câu chuyện được kể dưới cái nhìn của Phùng nên càng gần gũi, và cực chân thực và sâu sắc hơn.

Xây dựng tình huống truyện độc đáo, hấp dẫn, đã  mang ý nghĩa phát hiện về đời sống. Tác giả đã tạo ra nhiều tình huống như thế vừa nối tiếp nhau trong những mạch truyện, lại vừa đột ngột, bất ngờ giúp người đọc nhận ra bản chất của sự việc một cách thú vị, để thấm thía để hiểu sâu sắc chủ đề của tác phẩm. Các tình huống truyện cứ thế nối tiếp nhau và cũng được Nguyễn Minh Châu đẩy lên cao trào, ngày càng xoáy sâu hơn để phát hiện, nơi khám phá tính cách con người và sự thật cuộc đời. Nghệ thuật kể chuyện sinh động: người kể chuyện là nhân vật Phùng. Qua đó tác giả đã tạo ra một điểm nhìn trần thuật sắc sảo, cũng đã  tăng cường khả năng khám phá đời sống của tình huống truyện, lời kể cũng trở  nên khách quan, chân thực, giàu tính thuyết phục.

Những thay đổi trong nhận thức của nhân vật Phùng chính là bước ngoặt quan trọng giúp nhà văn Nguyễn Minh Châu truyền tải thông điệp của chính mình. Thêm vào đó, đây cũng chính là sự củng cố cho cả bản thân nhà văn với tư duy văn học đầy mới mẻ của mình là: “Văn học và đời sống là những đường tròn đồng tâm và tâm điểm chính là mỗi con người.”

Tham khảo thêm:

• Tóm tắt Chiếc thuyền ngoài xa
• Soạn bài Chiếc thuyền ngoài xa
• Soạn văn 12 kì 2